Shkruan: Msc. Egzona Muharremi
Jeta, ekonomia dhe produktet e saj Në shekullin e XXI, kur shtetet e zhvilluara mundohen dhe ia dalin të jenë në hap më kohën, në shtetin tonë ende vetëm hapat numërohen. Vazhdimisht mendoj se sa e zbrazët është jeta pa ekonomi. Ekonomia është shpirti i shtetit, ndërsa shteti jonë jeton si i pashpirt.
Planifikim buxhetor i vdekur deri në vitin 2020. Nuk e di pse nevojat elementare njerëzore i quajnë zhvillim ekonomik?! Asfaltimi i një rruge është nevojë, sikur edhe kanalizimi dhe ujësjellësi. Mos i ngatërroni termët ekonomike dhe mos e përmendni zhvillimi ekonomik aty ku kemi vetëm investime të vdekura! Deri në vitin 2020 nuk parashihet hapja e vendeve të reja të punës, nuk parashihet prodhim, dhe shihet një keqplanifikim i parasë publike nga niveli qendror e deri të ai lokal. Një ditë duke i lënë anash ato që i studioja në libra fillova të mendoj për jetën dhe ekonominë. Vazhdova t’i analizoja konceptet ekonomike.
Pse neve si shtet na mungon çdo gjë që më të vërtetë ka të bëjë më zhvillimin ekonomik? Një shtet që merr hua pa plan të kthimit të kredisë! Nuk quhet kjo falimentim?! Një shtet pa prodhim? Një shtet më deficit tregtar? Në fakt, çdo gjë devijoi nga këto tri koncepte:
Prodhimi, Produktet, Planifikimi dhe menaxhimi Prodhimi- Nëse dikush thotë se në Kosovë nuk ka prodhim, unë do ta kundërshtoja më ngulm këtë fakt, sepse ne si shtet prodhojmë studentë. Sasi e jo cilësi, por prodhojmë. Dhe atë pa ndonjë plan për t’i plasuar në tregun e lirë. Aty ku oferta rritet dhe kërkesa bie ose nuk ekziston, produktet hedhën në shporta, ose në ujëra të zeza (sikur prodhimi i grave të Krushës, në mungesë të sigurimit të tregut nga shteti apo më injorimin e prodhimit vendor duke importuar produkte të huaja). Shtete e rajonit kanë plane për punësimin e të rinjve, kanë plane për zhvillim ekonomik, ndërsa ne kemi plane për rritjen e ofertës në treg duke prodhuar studentë dhe rritje pagash pa prodhim! Produktet- Mëqenëse ne si shtet nuk prodhojmë produkte ekonomike, prodhojmë ose i konvertojmë njerëzit në produkte. Nisemi nga ajo se çdo gjë që ka çmim duhet të emëtohet si produkt. Disi tregu i produkteve tona fuksionon “më të shtyme”. I sheh disa produkte njerëzore që shitën të shtrenjtë, por që i kanë blerë lirë. Jo rastësisht interesat personale i shëndrruan në produkte.
Unë personalisht rrallë shoh një përfaqësues të populli që nuk është produkt i pushtetit. Produkte që në ambalazhim janë tërheqse por që lajnë shije të hidhur për të ardhmën. – Planifikimi dhe menaxhimi – Tek ky koncept jemi të çuditshëm! Akoma ne nuk dijmë të planifikojmë dhe menaxhojmë jetën tonë e lërë më shtetin. Të menaxhosh kohën është hap i një rëndsie të veçantë, ndërsa ne i menaxhojmë të gjitha por jo atë që duhet menaxhuar. Nga pesë njerëz që i fton për kafe, teoria e probabilitetit thotë se vetëm njëri nga ta mund të vonohet 5-20 minuta, të tjerët do vonohen më shumë ose nuk do të vijnë fare. Neve gjthmonë na del “një punë më rëndësi”, por asnjëherë nuk kryjmë punë të rëndishme! Kosova është shteti i produkteve njerëzore. Mirësevini në TREGUN EKONOMIK!
