Shkruan: Blerim Valla
Në kuadër të projektit “Edukimi letrar dhe procesi krijues i talenteve të reja”, në Gjakovë, Pen Qendra e Kosovës dhe Biblioteka “Ibrahim Rugova” organizuan takim me student, lexues dhe krijues të rinj nga ky qytet.
Në këtë aktivitet me fjalët e tyre kontribuan nga Pen Qendra shkrimtarët dhe profesorët Ibrahim Berisha e Sali Bashota të cilët edhe moderuan takimin, si dhe shkrimtari Muharrem Kurti, kryetar i Klubti letrar “Gjon Nikollë Kazazi”nga Gjakova, i cili me këtë rast ftoi krijuesit e rinj të lexojnë dhe të shkruajnë sa ma shumë që një ditë të bëhen edhe ata anëtarë të klubit në fjalë. Ndërsa më pas me pyetje të shumta drejtuar folësve u inkuadruan edhe shumë veta nga publiku si studentë, shkrimtar të rinj, lexues të bibliotekës në Gjakovë, e së bashku me ta ishin të pranishëm edhe profesor e shkrimtarë të tjerë.
Në program të këtij takimi ishin 2 tema. Për temën e parë, “Si shkruhet proza ”, para shumë të pranishmëve foli shkrimtari Binak Kelmendi. Kurse për temën e 2-të, “Botimi dhe promovimi i librit” foli poeti Engjëll I.Berisha.
Fillimisht shkrimtari e profesori universitar Ibrahim Berisha para të pranishmëve tha se Pen Qendra e Kosovës synon të ndikojë në ngritjen e ndjeshmërisë dhe frymëzimin e gjeneratave të reja për të stimuluar krijimtarinë letrare, për të ndërgjegjësuar mbi rolin dhe rëndësinë që ka libri e për kulturën e leximit në përgjithësi. “Ky është një projekt shumë i rëndësishëm, me karakter edukativ letrar që ka të bëj me procesin krijues. Projekti synon të nxjerr talent të rinj, të cilët pritet të ndikojnë në të ardhmen e letërsisë dhe të krijimtarisë letrare duke e zhvilluar si aktivitet në qendrat më të mëdha të Kosovës. “Libri dhe edukimi në gjuhën shqipe kaloi nëpër procese ndëshkuese deri vitet 1940, kur në Kosovë u krijua një hapësirë e re shoqërore dhe kulturore. Shtëpia Botuese “Mustafa Bakija” në Prishtinë, e themeluar në vitin 1950 ishte e para që ofroi libra shqip të botuara në Kosovë, kryesisht të përkthyera. E vërteta, është se fati i librit ishte edhe fati i pozicionit politik të shqiptarëve”, tha profesor Berisha.
Kurse profesori e poeti Sali Bashota duke marrë fjalën mes tjerash potencoi : “Kam kënaqësinë që së bashku me miqtë e mi jemi sot këtu në Gjakovën identitare të letërsisë, të poezisë e prozës, nga ku kanë lindur shkrimtar të shumtë të njohur brenda dhe jashtë kufijve shqiptarë. Bashota, përmendi disa nga avantazhet e këtij projekti, me synimin për të motivuar brezat e rinj që të merren me krijimtarinë letrare, duke u mbështetur edhe në përvojën e shkrimtarëve të njohur që kanë sjellë vlera të rëndësishme në letërsinë shqipe. “Përvoja e shkrimtarëve dhe mbështetja e talenteve të reja janë shumë të rëndësishme për të arritur qëllimin e këtij projekti edhe në fushën e botimeve. Qëllimi i këtij projekti është nxitja për të lexuar dhe shkruar, mbështetja për të botuar dhe zbulimi. e talenteve të reja”, theksoi Bashota.
Folësi i parë, shkrimtari i njohur Binak Kelmendi, duke elaboruar temën “Si shkruhet proza”, foli për përvojën e tij rreth shkrimit të romaneve dhe tregimeve, duke u ndalur në veprat e tij të njohura si “Guri i vashës”, “Portat e Pejës”, “Vezë e vdekur”, “Rruga 66”etj, vepra këto të njohura tashmë dhe të shpërblyer me çmime të ndryshme letrare. Ai duke evokuar kujtime nga fëmijëria, ku për herë të parë e kishte kuptuar rolin e shkrimtarit, theksoi se “Çdo shkrim është zbulim e pastaj është një luftë e krijuesit me personazhet përmes figurave të ndryshme si material letrar por edhe dëshmive e fakteve të ndryshme si ato historike, kulturore, sociale , politike etj. Kjo është edhe mënyra më e mirë se si duhet të shkruhet proza , pra një roman , një tregim etj. Letërsia, pra edhe çdo vepër letrare duhet të shënoj epokën e një popullit, në këtë rast të popullit tonë”! Binaku, poashtu tha se procesi i shkrimit letrar, veçanërisht ai i romanit, është një proces që zgjat për çdo autor. “Të paktën unë shtoj dhe heq shumë gjëra, filloj një kapitull që mendoj se është kapitulli i parë dhe nuk ka rëndësi se ky mund të dalë më pas kapitulli i shtatë apo i tetë apo ndonjë numër tjetër fare. Pastaj unë filloni të gdhendni një personazh dhe ai shpesh bëhet personazhi kryesor.”
Kurse folës i 2-të poeti Engjëll I. Berisha duke folur për temën “Botimi dhe promovimi i librit”, theksoi se “Edhe pse po jetojmë në epokën e dixhitalizimit, jetës virtuale apo elektronike, gjithçka për vlerën e një libri është e sigurt që do të jetë e njëjtë. Pra vlera e librit fizik atij të shkruar në letër nuk do t’i humbet kurr. Pra perspektiva e librit sot sipas meje do të jetë ajo që libri i shtypur do të mbetet ende i pazëvendësueshëm në jetën tonë”. Më pas, ai u ndal në fenomenin se si shkruhet një libër, duke filluar nga frymëzimi, shkrimi i librit, pastaj gjetja e një shtëpie botuese, më pas ai foli për rolin e redaktorit, recensentit, korrektorit, lektorit, dizajnerit, si bëhet rradhitja e faqosja e librit, procesi i katalogjizimit në Bibliotekën Kombëtare, pastaj shtypja ose botimi i librit e deri te akti i fundit promovimi i tij para lexuesve e publikut.
Pjesëmarrës në këtë aktivitet të Pen Qendrës së Kosovës, në Gjakovë, ishin shumë nxënës, student e krijues të rinj të Gjakovës të cilët me pyetje dhe me shpjegimet e veta për letërsinë duke e pasuruan këtë debat letrar. Kurse përgjigjet e duhura dhe profesionale rreth temave të debatit por edhe në përgjithësi nga kultura e shkrimit dhe nga letërsia i morën nga ligjëruesit e temave si dhe nga profesorët dhe shkrimtarët e njohur të pranishëm, anëtarë të Pen Qendrës së Kosovës .
Kurse krejt në fund për të gjithë të pranishmit përfaqësuesit e Pen Qendrës së Kosovës shpërndan libra të shkruara nga anëtarët e kësaj organizate letrare e cila e ka selinë në Londër por që vepron në mbarë botën, sikurse edhe tek ne, në Kosovë.
