Gjumi është një nga aspektet më të rëndësishme të ruajtjes së cilësisë së jetës dhe shëndetit të mirë. Dhe, ndoshta, më i nënvlerësuari. Balancimi i punës, jetës shoqërore, aktivitetit fizik dhe gjumit cilësor është i vështirë. Në këtë ekuilibër, gjumi është elementi i parë i sakrifikuar.
Fondacioni Kombëtar i Gjumit në Shtetet e Bashkuara, një nga autoritetet kryesore në këtë fushë, rekomandon që të rriturit e moshës 18 deri në 64 vjeç të flenë nga 7 deri në 9 orë në natë. Foshnjat, nga ana tjetër, duhet të flenë nga 14 në 17 orë në ditë dhe të moshuarit nga 7 në 8 orë. Sigurisht, për çdo rregull, ka një përjashtim. Por treguesi vlen për shumicën e popullsisë.
Gjumi shumë pak ose i keq shoqërohet me probleme të shumta shëndetësore, të cilat shkojnë përtej lodhjes, përgjumjes dhe performancës së ulët gjatë ditës. Mungesa e gjumit rrit rrezikun e zhvillimit të sëmundjeve të zemrës, presionit të lartë të gjakut, goditjes në tru, diabetit të tipit 2, infertilitetit dhe obezitetit.
Gjumi është thelbësor jo vetëm për ruajtjen e shëndetit të mirë kardiovaskular, por edhe për shëndetin e trurit. Disa studime e lidhin mungesën e gjumit me një rrezik në rritje të sëmundjeve të tilla si Alzheimer.
Kujtesa e dobët – Gjumi i thellë, i quajtur gjumë REM, luan një rol të rëndësishëm në të menduarit, të mësuarit dhe kujtesën. Kur nuk e arrijmë këtë fazë të gjumit, ka dëmtime të këtyre funksioneve, duke favorizuar gabimet dhe variacionet e kujtesës.
Përveç kësaj, njerëzit e privuar nga gjumi rrezikojnë të formojnë kujtime të rreme, të përthithin aftësitë motorike dhe reflekset fizike dhe aksidentet me makinë për shkak të uljes së kohës së reagimit.
Shtim në peshë – Mungesa e gjumit mund të ndikojë në figurën tuaj. Sipas studiuesve të Universitetit të Harvardit, gjumi i pakët shoqërohet me nivele më të larta të hormonit grelin, i cili rrit oreksin dhe sinjalizon urinë. Mungesa e gjumit lidhet gjithashtu me nivele më të ulëta të hormonit leptin, i cili është i nevojshëm për ndjenjën e ngopjes. Rritja e grelinës, së bashku me uljen e leptinës, rrit urinë dhe bën që trupi të reagojë më ngadalë ndaj ndjenjës së ngopjes, e cila, nga ana tjetër, rrit mundësinë e ngrënies së tepërt. Mungesa e gjumit gjithashtu rrit stresin, duke bërë që nivelet e kortizolit të rriten. Përveçse njihet si “hormoni i stresit”, kortizoli është përgjegjës për ruajtjen e energjisë (sheqernave dhe yndyrave) për përdorim të mëvonshëm. Prandaj, nivelet më të larta të këtij hormoni do të thotë se trupi juaj mban më shumë yndyrë.
Ndryshimet në kortizol ndikojnë gjithashtu në insulinë, hormoni që e kthen ushqimin në energji. Nivelet më të larta të kortizolit e bëjnë trupin më pak të ndjeshëm ndaj insulinës dhe kjo rrit vështirësinë e trupit në përpunimin e yndyrave në gjak. Me kalimin e kohës, kjo çon në akumulimin e yndyrës në trup dhe shtim në peshë.
Zgjedhje të gabuara – Studimet kanë treguar se privimi i gjumit është i lidhur me marrjen e vendimeve të rrezikshme. Një studim i kryer në Itali në vitin 2020 arriti në përfundimin se “nën efektet e mungesës së gjumit, njerëzit [të cilët] janë zakonisht më të zhytur në mendime dhe të kujdesshëm bëhen më impulsivë dhe të prirur për të marrë rreziqe kur marrin vendime të bazuara në arsyetim të diskutueshëm”. Ky rrezik i shtuar përballë mungesës së gjumit besohet të jetë për shkak të një rënie në funksionin e korteksit paraballor – pjesa e trurit që rregullon mendimet, veprimet dhe emocionet.
Ndryshimet e humorit dhe nervozizmi – Mungesa e gjumit cilësor mund të ndikojë në disponimin dhe aftësinë tuaj për të përballuar stresin. Nëse vëreni luhatje të shpeshta të humorit, nervozizëm dhe vështirësi në kontrollin e emocioneve, kjo mund të lidhet me mungesën e gjumit të mjaftueshëm, shkruan Revista Psikologjia.
Vështirësi për të fjetur – Nëse e keni të vështirë të bini në gjumë ose të duhet një kohë e gjatë për të fjetur një herë në shtrat, kjo mund të tregojë se gjumi juaj nuk është i thellë ose i qetë. Kjo mund të shkaktohet nga faktorë të ndryshëm si stresi apo ankthi.
