Radiologu Bujar Gjikolli vjen në një intervistë ekskluzive për Gazetën InLajmi. Ai flet për zhvillimin e radiologjisë në Kosovë, si dhe interesimin e të rinjëve për të studiuar këtë degë të mjekësisë.
Për më tepër, Gjikolli flet edhe për rreziqet dhe pasojat që mund të sjellë rrezatimi te pacientët, si dhe kujdesin që duhet pasur kur të njëjtit i nënshtrohen ndonjë ekzaminimi, duke theksuar se gjatë ekzaminimit është më rëndësi që pjesët e ndjeshme të trupit (gjëndra tiroide, kornea e syrit, palca kurrizore, testiset, ovaret, etj) të mbrohen për të minimizuar ndikimin negativ, i cili sipas tij, mund të shkaktojë edhe sëmundje malinje dhe ndryshime në kromozone.
Gjithashtu, radiologu Gjikolli sqaron se pse rrezatimi është i ndaluar për gratë shtatzëna ndërsa jep sugjerime për metodat më të sigurta për ekzaminimin e grave shtatzëna, të cilat me patjetër duhet t’i nënshtrohen ekzaminimeve të tilla.
InLajmi: Sa është e avancuar përgjithësisht fusha e radiologjisë në Kosovë?
Bujar Gjikolli: Radiologjia në Republikën e Kosovës ka filluar të ngritet nga imazhimi konvencional (radiografitë), që nga investimett që MSHRKS ka bërë në vitin 2007 duke blerë TK 6 shtresore për të gjitha spitalet rajonale, TK64 dhe RM për Klinikën e Radiologjisë në QKUK. Fatkeqësisht aparati i angjiografisë me 2 gypa u hoq nga blerja duke pamundësuar nisjen e projektit të STROK (trajtimit urgjent të infarktit të freskët në tru) dhe u blenë aparate digjitale të rentgenit dhe nga një ultratingull.
Deri në blerjen e RM të re vitin 2019 dhe angjiografit të ri në vitin 2020 nuk janë blerë aparate tjera në QKUK derisa në Gjilan është blerë një TK 128 shtresore. Janë blerë edhe TK të reja në Prizren e Gjakovë dhe RM në Pejë dhe disa aparate tjera të rentgenit në 3 vitet e fundit. Ka investime në sektorin publik derisa në sektorin privat investimet kanë qenë më të mëdha.
InLajmi: Sa i rrezikshëm është rrezatimi dhe çfarë pasojash mund të sjellë te mjekët dhe pacientët?
Bujar Gjikolli: Rrezatimi jonizues me rreze rentgen është i dëmshëm për shëndetin, por i papërfillshëm ku ka indikacion për shëndetin ose jetën e pacientit. Është me rëndësi që pjesët e ndjeshme të trupit (gjëndra tiroide, kornea e syrit, palca kurrizore, testiset, ovaret, etj) të mbrohen për të minimizuar ndikimin negativ, i cili afatgjatë mund të shkaktojë edhe sëmundje malinje dhe ndryshime në kromozone, të cilat mund të japin pasoja shtesë në trashëgimtarë.
InLajmi: Cilat janë procedurat rutinore që bëhen me pacientë para futjes në radiografi?
Bujar Gjikolli: Pacienti duhet informuar për procedurën, rreziqet dhe përjashtuar shtatzëninë. Duhet dhënë instruksione bashkëpunimi për mbajtjen e pozitës, duhet kërkuar që të mos lëvizë gjatë imazhimit dhe të parandalojë nevojën e përsëritjes së inçizimit. Po ashtu duhet përdorur dozat minimale të rrezeve rentgen në arritjen e qëllimeve të diagnostikimit të pacientit.
InLajmi: Kur jemi te kanceri i gjirit, i cili është bërë një sëmundje shumë e përhapur kohëve të fundit, sa herë në vit duhet femrat të bëjnë memografi për të vërejtur shenjat dalluese të kancerit?
Bujar Gjikolli: Gratë mbi moshën 40-45 vjet duhen filluar kontrollimet e rregullta me ultratingull dhe mamografi çdo 1-2 vite.
InLajmi: Cilat janë metodat e tjera, përveç mamografisë, që përdoren për diagnostifikimin dhe ekzaminimin e gjirit?
Bujar Gjikolli: Ultratingulli është metoda fillestare në kontrollimin e gjinjve, pastaj me mamografi e në fund me rezonancë magnetike.
InLajmi: A është radiografia e rrezikshme për gratë shtatzëna, të cilat në shumë raste duhet me patjetër t’i nënshtrohen një ekzaminimi për diagnostifikimin e kancerit të gjirit?
Bujar Gjikolli: Aplikimi rrezeve rentgen te gratë shtatzëna është i ndaluar, por në rastet me indikacion jetësor, mund të bëhet dhe në rastet pas organogjenezës së kryer tek fryti (pas muajit të tretë) duke bërë mbrojtjen e pjesëve tjera të trupit.
InLajmi: Cila është metoda më e sigurt për ekzaminimin e grave shtatzëna?
Bujar Gjikolli: Imazhimi me ultratingull dhe imazhimi me rezonancë magnetike, por pa aplikim të mjetit të kontrastit paramagnetike.
InLajmi: Për fund, na thoni se sa është interesimi i të rinjve për të studiuar këtë degë të mjekësisë në Kosovë?
Bujar Gjikolli: Numri i studentëve të cilët janë të interesuar të studiojnë për teknik të radiologjisë po rritet veçmas në institucionet të cilat kanë programin më të mirë, ofrojnë kushte praktikimi dhe kanë personelin më të aftë e të përkushtuar të ndajnë diturinë gjeneratave të reja siç është programi Teknik i Radiologjisë në Kolegjin AAB. Ne jemi munduar me punë bashkë me menaxhmentin dhe mësimdhënësit që të ngrisim nivelin dhe numrin e studentëve prej 30 studentë në vitin e parë, rritur në 80 në vitin e tretë të implementimit të programit, e tani së fundi Agjencioni i Akreditimit bazuar në punën e realizuar në vite, ka miratuar numrin prej 100 vendeve për student, duke iu përgjigjur edhe kërkesave në rritje për këtë profesion. Shqipe Vishaj /InLajmi/
