Kujdesi ndaj dhëmbëve duhet bërë që në moshë të vogël, këtë e këshillojnë të gjithë dentistët, por me hollësi dhe në detaje në një intervistë për InLajmin e tregon edhe dentisti Blerim Tafilaj, i cili sqaron se si duhet bërë kujdesi ndaj dhëmbëve, çfarë duhet konsumuar e çfarë jo, kur duhet bërë kontrollat rutinore, në çfarë moshe kanë efekt briketat dhe si duhet mirëmbajtur higjiena orale përgjithësisht.
InLajmi: Cilat janë sëmundjet më të shpeshta të dhëmbëve, prej të cilave ankohen shumica e njerëzve?
Blerim Tafilaj: Sëmundjet më të shpeshta të dhëmbëve apo ndryshe siç i quajmë ne “patologjitë më të shpeshta të dhëmbëve” janë: kariesi i dhëmbëve dhe parodontoza. Kariesi është sëmundja kryesore e dhëmbëve apo ndryshe prishja e dhëmbëve. Klasifikohet varësisht nga ecuria kohore dhe ndahet në karies akut dhe karies kronik. Sipas lokalizimit, ndahet në karies sipërfaqësor dhe karies media apo i mesëm, si dhe karies profunda apo i thellë.
Parodotnoza është sëmundje degjenerative e mishrave të dhëmbëve së bashku me aparatin mbështetës të dhëmbëve, duke përfshirë edhe indin kockor të nofullave.
InLajmi: Çfarë duhet të bëjmë që të kemi dhëmbë të shëndetshëm?
Blerim Tafilaj: Që të kemi dhëmbë sa më të shëndetshëm, hapi i parë është higjiena orale e fëmijës prej momentit të daljes së dhëmbëve të qumështit, kjo normalisht i këshillohet prindërve që të jenë më vigjilentë sa i përket higjienës orale te fëmija.
Ndërrimi i dhëmbëve të qumështit fillon nga mosha 6-vjeçare, ku zakonisht fillon dalja e dhëmballës së parë të përhershme apo siç e e quajmë ne i 6-ti. Prindërit duhet të kenë kujdes me këtë dhëmballë, pasi shpesh nuk kanë informacione dhe e përziejnë këtë dhëmbë të përhershëm si dhëmbë të qumështit, prandaj këshillohet që prindërit t’i dërgojnë sa më shpesh fëmijët e tyre për kontrolla rutinore te stomatologu sepse vetëm kështu mund të parandalohen sëmundjet e dhëmbëve.
Ndërrimi i brushës çdo 3 muaj së paku, pastrimi i rregullt i dhëmbëve së paku 2 herë në ditë pas ushqimit dhe teknika vertikale e pastrimit me brushë janë faktorë të rëndësishëm për ruajtjen e shëndetit të dhëmbëve.
InLajmi: Cilat ushqime/pije dëmtojnë më së shumti dhëmbët?
Blerim Tafilaj: Normalisht për zhvillimin normal të njeriut nevojitet energji, të cilën e marrim përmes ushqimit. Faktor kyç dhe shumë i rëndësishëm në parandalimin e shfaqjes së kariesit është higjiena orale. Ushqimet dhe pijet ndikojnë gjithsesi në prishjen e dhëmbëve.
Prej ushqimeve dhe pijeve që shkaktojnë prishjen e dhëmbëve janë të gjitha ato të cilat përmbajnë sheqerna dhe përmbajtje acidike.
InLajmi: Cila është mosha ideale për të mbajtur briketa, a kanë efekt në çdo moshë?
Blerim Tafilaj: Vendosja e aparatit ortodontik fiks apo briketave bëhet zakonisht në momentin që dyshojmë për anomali apo malformacione kongjenitale. Koha për vendosje të briketave është nga mosha 13-vjeçare deri në 18-vjeçare, kur dhe përfundon rritja dhe zhvillimi i fëmijës, por edhe pas moshës 18-vjeçare përdoren briketat, mirëpo periudha e mjekimit është më afatgjate.
InLajmi: Nga se shkaktohen gurëzat e dhëmbëve dhe sa shpesh duhet të pastrohen?
Blerim Tafilaj: Konkrementet apo gurët në dhëmbë krijohen nga shumë faktorë, duke përfshirë mungesën e higjienës orale, që është edhe faktori kyç në këtë drejtim. Shkaktohen në ato raste, kur pacienti heziton të pastrojë dhëmbët rregullisht, atëherë fillon krijimi i shtresave të buta në sipërfaqe të dhëmbëve, që në fillim quhet “materia alba” pastaj pllaku dental ndërsa më vonë depozitimi masiv i shtresave te buta.
Faktorë të tjerë janë përbërja, cilësia dhe viskoziteti i pështymës së pacientit. Pastrimi i dhëmbëve tek dentisti dhe largimi i gurëve duhet të bëhet çdo 6 muaj.
InLajmi: Sa të rrezikshme janë infeksionet e dhëmbëve dhe të gojës?
Blerim Tafilaj: Si çdo infeksion në organizmin e njeriut ashtu dhe infeksionet orale në tërësi paraqesin problem dhe më vonë edhe rrezikshmëri në shëndetin e përgjithshëm të pacientëve, duke përfshirë infeksione të sinusit kavernoz që lokalizohet në tru, perikarditin, pneomoninë apo pezmatimin e mushkërive, glomerulonefritin apo inflamacionin e veshkave etj.
InLajmi: Çfarë rekomandohet më së shumti për zëvendësimin e dhëmbëve që mungojnë?
Blerim Tafilaj: Humbja e dhëmbit në përgjithësi është një dukuri jo e mirë, si për nga funksioni estetik ashtu edhe nga ai funsional që është më i rëndësishmi.
Zëvendësimi i dhëmbit që mungon mund të bëhet në disa forma, duke filluar prej më klasikes deri te metodat më të avancuara, si p.sh. vendosja e një proteze parciale, pastaj metoda që përdoret akoma është vendosja e urës nga punime të ndryshme protetikore, metal porcelan, zirkon e të tjera, që në një rast nëse mungon një dhëmbë duhet “të sakrifikohen” 2 dhëmbë fqinj për ta zëvendësuar me anë të urës apo punimit fiks protetikor.
Metoda ma avancuar e kohës së sotme është zëvendësimi i dhëmbit me anë të vendosjes së implantit dentar, pasi në këtë rast zevëndësohet vetëm dhëmbi që mungon.
InLajmi: Për fund, na thoni sa neglizhohet shëndeti oral te shumica e njerëzve, a keni pasur raste kur gjendja e dhëmbëve te pacientët ka qenë e rënduar?
Blerim Tafilaj: Në përgjithësi, higjiena orale dhe shëndeti oral në Kosovë neglizhohet në shumicën e rasteve, e kjo ndodh më shpesh në provincat e Kosovës. Në këto raste duhet një mobilizim i përgjithshëm i institucioneve përgjegjëse në vetëdijësimin e popullatës në lidhje me higjienen orale, si p.sh. hapi i parë është që të vendoset një stomatolog në shkolla dhe të bëhen kontrolla rutinore, gjithashtu të jepen këshilla të përgjithshme në lidhje me mirëmbajtjen e higjienes orale.
Ka raste kur prindërit nuk e sjellin fëmijën e tyre tek dentisti deri në moshën 8-vjeçare. Shpeshherë në praktikën tonë të përditshme në klinikë te disa persona hasim në dhëmballën e parë, në të cilën prishja ka shkuar aq shumë, saqë për shkak të dhimbjes duhet të devitalizojmë atë dhëmbë, në të cilën ka ndodhur apeksifikimi apo formimi i plotë i rrënjës së atij dhëmbi.
Për fund, keshilla ime është “Ushqehuni shëndetshëm, pini shëndetshëm, por mbi të gjitha pastroni dhëmbët së paku 2 herë në ditë, diku 3 minuta kohëzgjatja”. Shqipe Vishaj /InLajmi/
