Punësimi i personave me aftësi të kufizuar vazhdon të mbetet problematikë në Kosovë, pasi pavarësisht ligjit të miratuar për përkrahje dhe aftësim profesional, institucionet në Kosovë vazhdojnë të mos e përfillin dhe zbatojnë në praktikë, duke bërë kështu që këta persona të ndihen të diskriminuar dhe të shkelen të drejtat e tyre, shkruan InLajmi.
Që nga viti 2008, Kosova ka miratuar një ligj të veçantë që obligon çdo institucion publik dhe privat, si dhe organizatat joqeveritare që në çdo 50 punëtorë të ketë të punësuar një person me aftësi të kufizuar.
Sipas këtij ligji, punëdhënësi i cili nuk i përmbush këto detyrime obligohet që për nxitjen e punësimit të personave me aftësi të kufizuara, të paguajë në buxhetin e Kosovës kontribute mujore në lartësi prej një përqind të shumës së pagës minimale.
Se ky ligj nuk është duke u përfillur e konfirmon për InLajmin organizata “Handikos-Kosova”, e cila thekson se pavarësisht se çështja e punësimit është e rregulluar me ligj, ai nuk po zbatohet në tërësi.
“Është evident fakti që ende nuk po zbatohet në tërësi Ligji për Aftësimin, Riaftësimin Profesional dhe Punësimin e Personave me Aftësi të Kufizuara”.
Krahas ligjit, në vitin 2018 është miratuar edhe një udhëzim shtesë administrativ për vlerësimin e aftësisë për punë dhe profilizimin e personave me aftësi të kufizuar, mirëpo siç thonë nga “Handikos-Kosova” edhe ky udhëzim ka mbetur pezull, pasi nuk është marrë mundi të krijohet as komisioni vlerësues mediko-socal.
“Udhëzimi në fjalë ndonëse është në fuqi që nga viti 2018, ende nuk po gjen zbatim, pasi siç kemi informacione, komisioni vlerësues mediko-social për këtë qëllim nuk është themeluar fare. Handikos kohë pas kohe ka rekomanduar personat me aftësi të kufizuara për vlerësim, por deri tash nuk ka ndodhur diçka”, thonë nga “Handikos-Kosova”.
Zëdhënësja e “Handikos-Kosova”, Kaltrina Misini tha për InLajmin se organizata e tyre është duke punuar në vazhdimësi që e drejta e punësimit të personave me aftësi të kufizuar të jetësohet.
“Ne si organizatë në vazhdimësi avokojmë e lobojmë që çështja e punësimit të personave me aftësi të kufizuara të rregullohet sipas Ligjit, dhe natyrisht i monitorojmë zhvillimet, jemi të gatshëm për bashkëpunim e rekomandime”, tha Misini, duke shprehur shqetësimin se ligji për personave me aftësi të kufizuar nuk po gjen zbatim të mjaftueshëm ndërsa thekson se në këto raste shkelen të drejtat njerëzore.
“Në momentin kur nuk zbatohet një ligj dhe institucionet shtetërore janë të obliguara që ta zbatojnë, atëherë është shkelje e të drejtave të njeriut, jo vetëm diskriminim”, tha Misini për InLajmin.
Nga ana tjetër, Agjencia e Punësimit të Kosovës njofton se janë duke ofruar trajnime për personat me aftësi të kufizuar në 7 qendra të Aftësimit Profesional, ku vetëm gjatë periudhes janar-dhjetor 2022 janë trajnuar dhe certifikuar 35 persona me aftësi të kufizuar.
Në Agjencinë e Punësimit të Kosovës janë lajmëruar 209 punëkërkues me aftësi të kufizuar, nga ta 59 femra dhe 150 meshkuj.
Ndërsa për vitin 2022, në Agjencinë e Punësimit të Kosovës janë regjistruar 13 persona të punësuar me aftësi të kufizuar.
Kur jemi te niveli i shkollimit, me ndërmjetësimin e Agjencisë për Punësim janë punësuar 2 persona me aftësi të kufizuar, të cilët kanë pasur shkollim të lartë (Baçelor), derisa me aftësim të mesëm profesional janë punësuar 5 të tjerë. Numër më të vogël të punësimit përbëjnë personat me ose pa shkollim fillor.
Ndryshe nga Agjencia e Punësimit të Kosovës, deklaroi kryeministri i vendit Albin Kurti, i cili gjatë lansimit të Platformës së Punësimit të Garantuar për të Rinjtë këtë të hënë dha një shifër dukshëm më të madhe për punësimin e personave me aftësi të kufizuar për vitin 2022 sesa ajo e dhënë nga APK.
“Vitin e kaluar, kemi zbatuar skema të cilët kanë pasur synim punësimin e grupeve të ndryshme shoqërore: gratë, personat me aftësi të kufizuara, e me familjet të cilat nuk kanë asnjë anëtar të punësuar. Përmes masës 1.6 u punësuan 239 persona me aftësi të kufizuara”, tha Kurti.
Ndyshe, në Kosovë jetojnë mbi 200 mijë persona me aftësi të kufizuara apo rreth 10% e popullsisë së përgjithshme, sipas raportit të OBSH-së. Shqipe Vishaj /InLajmi/
