Instituti “Riinvest”, ka organizuar Forumin Ekonomik vjetor, me ç’rast ka prezantuar edhe raportin “Një model i ri për rritjen e qëndrueshme ekonomike”, ku u paraqitën trendet kryesore ekonomike si dhe u adresuan sfidat e sektorit privat, me theks pas pandemisë, raporton InLajmi.
Elene Imnadze, zyrtare e Lartë e Operacioneve në Banka Botërore, është shprehur se Kosova ka pasur një rimëkëmbje më të mirë nga ajo që është pritur pas pandemisë
Ndërkohë, theksoi ajo se sfida aktuale me të cilën po ballafaqohen bizneset janë migrimi i punëtorëve.
Immnadze, foli edhe pë trendet e zhvillimit ekonomik, ndërsa theksoi se bazuar në hapat që po shkon Kosova, i duhen edhe 3 dekada për të arritur atë që synohet.
“Është një iniciativë e mirë dhe shumë në kohë të duhur. Kosova ka qenë në gjendje që të kaloj nga vendi me status nga të hyrat mesatare në vitin 2018. Ne po ashtu kemi vërejtur një rimëkëmbje më të fuqishme se sa kemi pritur pas Covidi. Si Bankë Botërore ne jemi institucion që kemi qëllim ta ulim varfërinë. Përkundër progresit të mirë kohëve të fundit dhe rritjes së eksporti Kosova vazhdon që të ketë një deficit tregtare që mbulohet nga eksporte dhe të ardhurat nga jashtë. Investimi privat në vend është i fokusuar më ndërtime”, tha ajo.
Zyrtarja e Bankës Botërore ndërsa foli për sfidat e bizneseve ajo kujtoi edhe pjesëmarrjen e vogël të grave në tregun e punës.
“Probleme që raportoj firmat, raporti tregon që kjo është një shqetësim i firmave dhe çështje e migrimit do të kontribuoj në këtë çështje. Edhe se ka problem me punëtorët e kualifikuar, prapë 20 % e grave marrin pjesë në tregun e punës. Gratë janë resurs i këtij vendi që duhet të shfrytëzohen. Me shkallën aktuale të zhvillimit, Kosovës do t’i duhen 3 dekada për të tejkaluar këtë hendek për atë që ajo aspiron”, tha ajo.
Alban Hashani, drejtor ekzekutiv i Instituti “Riinvest”, i cili prezantoi raportin “Një model i ri për rritjen e qëndrueshme ekonomike”, tha se me këtë raport janë fokusuar që të përmbledhin trendet kryesore ekonomike, adresohen sfidat e sektorit privat dhe se raporti është fokusuar edhe në çështjen e emigrimit të punëtoreve.
Hashani shtoi se nga të dhënat e këtij Raporti, sipas deklarimeve të bizneseve parashihte se 32.72% e punëtorëve do të emigrojnë gjatë viti të ardhshëm.
Ai po ashtu theksoi se nga të dhënat që i kanë siguruar nga Agjencia Federale e Punësimit të Gjermanisë, del se Kosova çdo vit e ka humb 1% të popullsisë së vetë me leje të punës.
“Pas një rritje 2 shifore në vitin 2021 ekonomia e Kosovës është rikthyer ne rritje ekonomike pak a shumë historike në trendet e para pandemisë e cila fatkeqësisht nuk është e mjaftueshëm për të bërë ndryshim transformues në Kosovës. Rritja ekonomike e ka një trend ngadalësimi. Në pjesën e 2-të, është evidente që ka pasur përpjekje institucionale për të përmirësuar mjedisin biznesor por kjo nuk është reflektuar nga vetë bizneset. Migrimi i fuqisë punëtore prinë dukshëm me 75 pikë nga 100 maksimale”, tha ai, duke theksuar se raporti shpërfaq se migrimi do të shënoj rritje muajt në vijim.
“Nga të dhënat që i kemi nga anketimet e bizneseve janë se 17.59 e tyre kanë raportuar se punonjësit e tyre veçse i kanë informuar se do të emigrojnë vitin e ardhshëm. Vlerësimet e bizneseve janë se 32.72 për qind e punëtorëve do të emigrojnë gjatë viti të ardhshëm. Për të frenuar këtë trend, vetëm gjatë vitit të fundit, 79% e bizneseve kanë rritur pagat e tyre dhe rritja e pagave ishte 22.23 %. Më i prekur është sektori i ndërtimtarisë”, theksoi Hashani.
Samir Lleshi nga Oda Ekonomike e Kosovës OEK, tha se duhet të bëhet rishikimi i politikave fiskale dhe duhet të ndahen fonde në ngritjen kapacitete të shkathtësive tek punëtoret dhe duhet të ketë investime në shëndetësi.
Zef Dedaj, u.d. i drejtorit gjeneral të KIESA, tha se Raporti i publikuar është i qëlluar që sipas tij, ky raport duhet të merren parasysh nga politik-bërësit./InLajmi/
