Bisedimet e mbajtura në Gjenevë për të diskutuar projekt-propozimin për paqe në Ukrainë, të mbështetur nga SHBA-ja, kanë përfunduar.
Aty ekipet amerikane dhe ukrainase raportohet se kanë diskutuar propozimin 28-pikësh të hartuar nga zyrtarë amerikanë dhe rus muajin e kaluar.
BBC shkruan se plani parashikon që sovraniteti i Ukrainës të “konfirmohej” dhe të nënshkruhej një “marrëveshje gjithëpërfshirëse dhe të plotë mossulmimi midis Rusisë, Ukrainës dhe Evropës”, me “garanci sigurie” për Kievin dhe zgjedhje të parakohshme brenda 100 ditësh.
Në rast pushtimi nga Rusia, do të aktivizohej një “përgjigje e koordinuar ushtarake e fuqishme”, rikthimi i sanksioneve dhe anulimi i marrëveshjes.
Zgjedhjet, megjithëse sot të pamundura, mund të mbahen nëse arrihet një marrëveshje paqeje. Por garancitë e sigurisë mbeten të paqarta dhe larg një angazhimi të tipit NATO-së, ndaj Kievi kërkon më shumë se një premtim të vagët.
Propozimet më të debatueshme përfshijnë dorëzimin e territorit dhe zvogëlimin e ushtrisë.
Sipas draftit, “forcat ukrainase do të tërhiqen nga pjesa e rajonit të Donetskut… dhe kjo zonë… do të konsiderohet një zonë neutrale e demilitarizuar… si territor që i përket Federatës Ruse”, ndërsa Rusia nuk do të hynte atje.
Dorëzimi i qyteteve si Slovyansk, Kramatorsk dhe Druzhkivka është i papranueshëm për ukrainasit. Po ashtu, “madhësia e Forcave të Armatosura… do të kufizohet në 600,000 personel”.
Ukraina ka deklaruar vijat e saj të kuqe. Sipas tyre, “nuk do të ketë kurrë njohje… të territorit ukrainas… si rus. Ukraina nuk do të pranojë asnjë kufizim… në forcave tona të armatosura”, tha përfaqësuesja Khrystyna Hayovyshyn.
Drafti propozon gjithashtu që “Krimea, Luhansku dhe Donetsku do të njihen de facto si ruse, përfshirë edhe nga Shtetet e Bashkuara”, një formulim pa detyrim ligjor që teorikisht mund të shmangë shkeljen e kushtetutës ukrainase.
Në jug, vijat e frontit në Kherson dhe Zaporizhzhia do të ngrijnë, Rusia do të tërhiqet nga zona të tjera si Kharkiv, Sumy dhe Mykolaiv.
Zelensky paralajmëroi se njohja e territoreve të “vjedhura” do të “thyente parimin e integritetit territorial”.
Plani kërkon ndryshime kushtetuese: Ukraina të garantojë se nuk do t’i bashkohet NATO-s, dhe NATO të përfshijë në statut se Kievi nuk mund të pranohet. Ukraina gjithashtu konsiderohet “e kualifikuar për anëtarësim në BE” me akses të shpejtë tregtar. Por Kievi thotë se nuk do të heqë dorë nga “e drejta sovrane për të zgjedhur aleancat”.
Drafti përfshin edhe ndalimin e trupave të NATO-s në Ukrainë, stacionimin e avionëve evropianë në Poloni dhe angazhimin që Ukraina të mbetet “shtet jo-bërthamor”.
Propozimet e tjera lidhen me “riintegrimin” e Rusisë në ekonominë globale dhe rikthim të mundshëm në G8 – diçka pak e mundshme, duke pasur parasysh urdhrin e arrestit të Putinit dhe kundërshtimin ndërkombëtar.
Sa i përket financave, drafti sugjeron që 100 miliardë dollarë nga asetet e ngrira ruse të investohen “në përpjekjet e udhëhequra nga SHBA-të”, me SHBA-në që merr 50% të fitimeve dhe BE-në që shton edhe 100 miliardë dollarë.
Kjo ngjan me marrëveshjet e mëparshme të SHBA-së për mineralet, ndërsa shumat janë shumë më të ulëta se vlerësimi prej 524 miliardë dollarësh për rindërtimin.
Rreth 200 miliardë euro të aseteve të ngrira mbahen në BE, por drafti sugjeron që pjesa tjetër të shkojë në një “mjet investimi amerikano-rus”, nga i cili Rusia do të merrte mbrapsht një pjesë të parave, ndërsa SHBA-ja do të përfitonte.
