Duhet të jemi të qartë për një gjë: të gjitha takimet që kemi kanë kuptim, edhe ato që na bëjnë të ndihemi keq, siç ndodh kur biem në dashuri me dikë që nuk ndihet njësoj si ne. Më shpesh nga sa mendojmë, këto përvoja janë thelbësore për rritjen tonë: dashuria e pashpërblyer na zhvesh, duke na detyruar të merremi me veten. Nuk ka përvoja si qëllim në vetvete, ose rezultat i rastësisë, ose i fatit të keq, ose i lidhjeve të pasakta astrale. Edhe dashuria e pashpërblyer, si çdo gjë që na prek thellë zemrën, në fund të fundit nuk është gjë tjetër veçse një faqe në librin tonë personal të jetës.
“Vetëm dashuritë e paplotësuara janë të përjetshme,” tha Roberto Gervaso, për shembull. Të qenit i dashuruar dhe i pashpërblyer të bën të ndjesh emocione të forta, por edhe zhgënjime të hidhura në të njëjtën kohë. Kur përjetoni dashuri të refuzuara, vuajtja mund të jetë mjaft e thellë dhe e vështirë për t’u kapërcyer. Një dashuri e pamundur është një dashuri që nuk ka mundësi konkrete të marrë formë dhe t’i japë jetë një lidhjeje të lumtur, për shkak të disa problemeve që pengojnë realizimin e saj. Të harrosh një dashuri të pamundur nuk është e lehtë, nga ana tjetër nëse nuk funksionoi sigurisht që do të ketë arsye.
Çfarë fshihet pas dashurive të pamundura?
Admirim, nevojë, dhimbje, dashuri, dashuri, keqardhje për veten, varësi emocionale. Përgjigja për këtë pyetje, pra, është një sasi e pafundme mundësish. Që nga kohërat e lashta, historitë e dashurisë së trazuar kanë mbushur imagjinatën, letërsinë dhe artin tonë. Librat, filmat, veprat shumë të suksesshme janë të mbushura me dashuri të pamundura, dashuri që dështojnë ose që mund të lindin vetëm në mendjen e protagonistit.
Kur ndiheni sikur doni në një mënyrë, shpesh ndiheni fajtorë, jo aq sa duhet, joadekuat. Përvoja e refuzimit gjeneron një cikël situatash jo të shëndetshme dhe sjelljesh të dëmshme, të përshkuara nga rezistenca, vuajtja dhe një rënie e mprehtë e vetëvlerësimit. Një fenomen i zakonshëm është idealizimi i personit që na refuzon, kështu që ne fillojmë ta konsiderojmë këtë person si të përsosur, më të mirë se ne. Mekanizmi mendor konsiston në rënien në dashuri me idenë, me përfaqësimin e personit që kemi ndërtuar në psikikën tonë. Objekti i dashurisë së pashpërblyer bëhet kështu ideali ynë, princi apo princesha që duhet pushtuar, lumturia që duhet arritur.
Romeo dhe Zhuljeta, Tristani dhe Izolta, Cyrano de Bergerac, hidhërimet e Wertherit të ri janë disa nga sukseset e mëdha të letërsisë artistike botërore që ne të gjithë i kujtojmë dhe që zhvillojnë komplotin e tyre mbi dashuritë dhe dhimbjet e të rinjve të paracaktuar për të mos qenë në gjendje të jenë bashkë. Përrallat tradicionale, filmat vizatimorë të Walt Disney me “dhe ata jetuan të lumtur përgjithmonë” dhe telenovela me dashuri të penguara që gjejnë një fund të lumtur pas vitesh: të gjitha kontribuojnë për të na bërë të besojmë se dashuria fiton gjithmonë dhe se, në mënyrë të pashmangshme, gjithçka përfundon mirë.
Megjithatë, realiteti është ndryshe: jo të gjitha dashuritë janë të mundshme dhe nuk ia vlen të luftosh gjithmonë. Disa dashuri duhet të largohen dhe të tjera thjesht nuk e bëjnë drejtësinë për bukurinë e kësaj ndjenje. Ndonjëherë është më mirë të heqësh dorë nga e paarritshmja. Ky përbërës letrar dhe artistik është një garanci suksesi sepse luan me një avantazh: ne të gjithë identifikohemi me dashurinë e pamundur. Por pse?
Pse biem në dashuri me njerëz që nuk mund të krahasohen me ne?
Një dashuri pa rrugëdalje është e lodhshme, shkatërruese dhe shqetësuese. Fatkeqësisht, edukimi emocional që na jepet nuk na largon asgjë nga kjo lloj sprove. Një romantizëm i lindur na bën të besojmë se jemi në rrugën e duhur, edhe nëse zemra jonë lëndohet gjithnjë e më shumë. Çfarë ndodh tek ne? Pse nuk mund ta mbysim këtë dëshirë, këtë tërheqje fatale? Arsyet mund të jenë të ndryshme, këtu janë disa prej tyre:
1.Për shkak të varësisë nga dashuria
Disa njerëz ndiejnë nevojën për të pasur dikë pranë tyre, kushdo qofshin ata, i cili mund të jetë shoqëruesi i tyre ose t’i bëjë të ndihen të përmbushur. Kjo nevojë gjeneron një ankth të fortë që ulet vetëm kur objekti i dëshirës është afër. Kur ai është larg, ankthi rritet dhe e shtyn të sëmurin të kërkojë vazhdimisht “dashurinë e tij” për ta qetësuar. Kjo sëmundje, nëse merret në ekstrem, mund të bëhet një sëmundje e vërtetë.
2.Për një ideal romantik: për të luftuar kundër erës dhe stuhive
Celentano këndoi “Për të të pasur, do të bëja gjithçka”: por a duhet vërtet të durosh ndonjë gjë dhe të vazhdosh, pavarësisht kostos? A mund të ndodhë që ndonjëherë veprimet tona nuk janë një zgjedhje e lirë, por një formë detyrimi e diktuar nga besimet tona (të rreme dhe të dëmshme)?
3.Sepse ata na kushtojnë vëmendje
Është e thjeshtë, edhe nëse është e vështirë për ta pranuar, ndonjëherë ne dashurohemi marrëzisht me dikë vetëm sepse na ka kushtuar pak vëmendje. Kjo, natyrisht, korrespondon me një sërë të metash emocionale dhe nevojën për t’u ndjerë i pranuar.
4.Sepse ne të dy kemi nevojë dhe kemi frikë të duam
Sado e çuditshme të duket, ka njerëz që hidhen në dashuri të pamundura për të shmangur intimitetin e dashurisë. Këta njerëz, “evazivët”, jetojnë brenda trillimeve që i mbajnë gjithmonë të idealizuara. Siç thotë psikologia Linda Hatch: “Ata kërkojnë marrëdhënie ku tjetri do t’i refuzojë ose do t’i braktisë. Është mënyra e tyre për t’u ndjerë të sigurt përballë cenueshmërisë së jetës reale intime” duke qenë se “afërsia me një person tjetër perceptohet si rrezik”.
5.Sepse njerëzit e paarritshëm janë më të vlefshëm
Është ideali platonik i dashurisë si dashuri e pashpërblyer. Sipas Héctor G. Barnés, është një mekanizëm i krahasueshëm me ligjin e tregut: “burimet e kufizuara kanë një vlerë më të lartë, ato të bollshme më të ulëta”. Ashtu si një mall bëhet një artikull luksi kur ne nuk mund ta aksesojmë atë, njerëzit e paarritshëm marrin një vlerë befasuese në sytë tanë. Çfarë ka më ekskluzive se një person i përkushtuar në mënyrë romantike që nuk do ta braktisë kurrë partnerin ose më joshëse se një person që është objekt i dëshirës kolektive (një aktor apo “më i bukuri në klasë”)?
Në dashuri, natyrisht, admirimi duhet të jetë i ndërsjellë. Megjithatë, në disa raste është një ndjenjë e njëanshme dhe është elementi që mban çiftin. Çdo marrëdhënie dashurie që fillon në këtë mënyrë do të jetë e dënuar me dështim dhe personi admirues do të nënshtrohet, i cili do të dërrmohet nga cilësitë e tjetrit.
Dr. Ana Maria Sepe, eksperte dhe studiuese në psikanalizë
/ Revista Psikologjia
