Shkruan: Blerim Valla
Data 2 Prill është mirë që nëse nuk është bërë deri tani, bile tash pas 26 viteve të përfundimut të luftës, në Kosovë, të shpallet DITA E KUJTESËS nga Kuvendi i Komunës së Gjakovës por edhe nga Kuvendi i Kosovës. Si ditë kur mbarë populli i Kosovës duhet të kujtoj dhe të mos harroj asnjëherë gjenocidin ndaj gjithë atyre civilëve të pafajshëm shqiptarë që u vranë, u masakruan, u dogjën të gjallë, u burgosën, u zhdukën dhe e deportuan nga Kosova! Kurse Gjakova duhet ta ketë në qendër të qytetit, një MEMORIAL I TË GJITHA VIKTIMAVE CIVILE që humbën jetën gjatë luftës së vitit 1999, nga mbarë komuna e Gjakovës!
Poeti i madh gjakovar Ali Podrimja kishte klithur nga brendia e shpirtit të tij për tragjedinë kur kriminelët serb vranë e dogjën fëmijë shqiptar! Është e njohur vargu i tij lament : A vriten pëllumbat bre!? Por ai asesi nuk e kishte paramenduar se në zemër të Evropës në shekullin XX – të, gjegjësisht në Kosovë, në Gjakovën e tij të lindjes, do të ndodhte një gjenocid i paparë që nga Lufta e II – të Botërore. Dhe atë ndaj popullit shqiptar. Ndaj banorëve të qytetit të Gjakovës në natën e 2 prillit të vitit 1999. Në masakrën – gjenocidin në shtëpinën e familjes Vejsa në Gjakovë, mbi 60 shqiptarë të lagjes së I – rë në Gjakovë janë masakruar dhe djegur nga forcat serbo – malazeze, këtu e 26 vite më parë.
Në atë lagje u qëlluan dhe u dogjën të gjallë burra, gra e fëmijë. Shtëpia u dogj bashkë me trupat e njerëzve të gjallë e të vrarë. 20 veta të familjeve Vejsa, Hoxha, Haxhiavdija, Caka, Gashi dhe Nuçi të strehuar në shtëpinë e Lulzim Vejsës. Në këtë rrugë, e cila përjetësisht do të përmendet si rruga ku ndodhi masakra më e tmershme qnjerëzore që vështirë se mund ta imagjinojë mendja njerëzore!
Askush në botë nuk mund ta imagjinojë vrasjen dhe djegjen e Ritës së vogël, e cila ende nuk i kishte mbushur 2 vjeç. Si mund të paramendohet e lëre më të harrohet vrasja e Dalinës, që pikërisht atë natë po i mbushte 2 vjeç. U vranë dhe u dogjën bashkë me shtëpitë edhe të katër anëtarët e familjes Cana dhe katër nga familja Gërçari, pastaj te familjeve Dylatahu, Qarkaxhija, Bardoniqi, Haxhija e të tjerë.
* Shtëpia e familjes Vejsa në Gjakovë duhet të rindërtohet e të konservohet dhe të shpallet ”Shtëpi Muze” apo edhe të ndërtohet një shtëpi muze që do të quhej “Muzeu i fëmijëve të vrarë gjatë luftës në Kosovë 1999” Ashtu është dashur të jetë por per fat te keq ajo shtepi nuk ekziston më, sepse aty është ndertuar një objekt banesor!!! Në mënyrë që gjeneratat ardhshme të shkojnë ta vizitojnë për çdo festë kombëtare e shtetërore.
Në mënyrë që ta kujtojmë tmerrin – gjenocidin e datave 1 e 2 Prill të vitit 1999, që ndodhi në lagjen te Stacioni i Autobusave në Gjakovë, në shtëpinë e familjes Vejsa. Sepse duhet ta kujtojnë barbarinë dhe masakrën më të tmerrshme të luftës së fundit që ndodhi në Gjakovë dhe në Kosovë! Por edhe që kurr të mos e harrojmë gjenocidin dhe zhdukjen e gjitha atyre familjeve gjakovare – e sidomos të gjithë atyre fëmijëve, grave dhe të të moshuarve të pafajshëm, nga duartë e kriminelëve serbo-malazez!
26 vite më parë, mes natës së 1 dhe 2 Prillit të vitit 1999, në Gjakovë, në shtëpinë e familjes Vejsa u masakruan në mënyrën më barbare civilë, banorë të Gjakovës. Të vrarë dhe të djegur për së gjalli ishin nga familja Vejsa, Hoxha, Haxhiavdija, Caka, Gashi, Nuçi, Cana, Gërqari, Guci, Demjaha, Deda, Lleshi, Dylatahu, Tetrica, Bardoniqi, Haxhija, Çarkaxhija, Pozhegu, Kavaja, Spahiu, Haraqija, Dinaj, Aliu, Gllogjani, Thaqi dhe Muhaxheri. Masakra ishte e planifikuar mirë dhe u bë shtëpi për shtëpi. Por në bodrumin e familjes Vejsa u vranë fëmijë, njëra ndër ta Diona që atë natë po i mbushte 2 vjeç. Katër të tjerë nën moshën 10 vjeçare: Marigona, Sihana, Arlindi dhe Delvina. Bodrumi u shndërrua në një varr të madh të gjallë, u shndërru në një krematorium masiv për 21 gra dhe fëmijë. Dren Caka, atë kohë vetëm 10 vjeçar, arriti i vetmi të mbijetoj dhe shpëtoj nga kjo masakër përmes një dritare të vogël të bodrumit. Më pas ai dëshmoi para Gjykatës së Hagës tmerrin e asaj nate. Fëmijë, gra dhe burra, pleq e plaka të këtyre familjeve të gjithë civil, të paarmatosur por vetëm pse ishin të gjithë shqiptar, kjo ishte arsyeja e vetme e masakrimit dhe djegjes së kufomave të tyre!
Këtë masakër – gjenocid të tmerrshëm në shtëpinë e Familjes Vejsa por edhe në disa shtëpi të Lagjes së I – rë të Gjakovës, gjatë luftës së vitit 1999, në së miri dhe më gjerësisht e ka përshkruar shkrimtarja, ish-deputetja e Kuvendit të Kosovës dhe aktivistja e njohur e çështjes kombëtare, znj Mevlyde Mezini – Saraçi, në librin e saj të njohur me titull “Krime që nuk harrohen”!
