25 vjet më parë, më 6 shkurt të vitit 1999 në afërsi të Parisit të Francës, është mbajtur Konferenca e Rambujesë, ngjarje kjo mjaft me rëndësi pasi që synonte zgjidhjen e krizës në Kosovë, shkruan InLajmi.
Marrëveshja e Rambujesë ishte një marrëveshje e propozuar për paqe mes Republikës Federale të Jugosllavisë dhe një delegacionit të shqiptarëve të Kosovës. Marrëveshja u hartua nga Organizata e Traktatit të Atlantikut Verior NATO dhe zgjodhi Kalanë e Rambujesë si vend ku u mbajt negociatat. Faktikisht Jugosllavia e refuzoi atë dhe NATO e përdori këtë si justifimin për ndërhyrjen në Luftën e Kosovës. Refuzimi i Beogradit u bazua në argumentin se marrëveshja përmbante dispozita për autonominë e Kosovës që shkoi më tej se qeveria serbe / jugosllave e shihte si të arsyeshme.
Problemi më i madh për të dyja palët ishte se shqiptarët nuk ishin të gatshëm të pranonin një zgjidhje që do ta mbante Kosovën si pjesë të Serbisë, ndërsa serbët nuk donin të shihnin statusin para vitit 1990 dhe ata kundërshtoheshin pa asnjë dyshim ndaj ndonjë roli ndërkombëtar në qeverisjen e krahinës, duke përfshirë ofrimin e një mase për ndershpëtim, në të cilën trupa paqeruajtëse të OKB-së do të përdoreshin në vend të trupave të NATO-s.
Negociatat u bënë kështu disi si një lojë e karrigeve muzikore, ku secila palë përpiqej të shmangte fajësimin për prishjen e bisedimeve. Për të shtuar në farsën, vendet e Grupit të Kontaktit të NATO-s ishin të dëshpëruar për të mos pasur nevojë të bënin mirë kërcënimi i forcës Greqia dhe Italia u kundërshtuan me këtë ide. Rrjedhimisht, kur bisedimet nuk arritën të arrijnë një marrëveshje deri në afatin fillestar të 19 shkurtit, ato u shtynë me një muaj tjetër.
2 paragrafët e mësipërm, megjithatë, pjesërisht janë në kundërshtim me dëshmitë historike. Në veçanti, deklarata e bashkëkryetarëve Robin Cook dhe Hubert Védrine më 23 shkurt 1999 se negociatat kanë çuar në një konsensus mbi autonominë substanciale për Kosovën, duke përfshirë mekanizmat për zgjedhje të lira dhe të ndershme për institucionet demokratike, për qeverisjen e Kosovës, për mbrojtjen e të drejtave të njeriut dhe të drejtave të pjesëtarëve të bashkësive nacionale; dhe për krijimin e një sistemi të drejtë gjyqësor. Ata vazhduan të thonë se një kornizë politike është në fuqi duke lënë punën e mëtejme të finalizimit të zbatimit të Kapitujve të Marrëveshjes, duke përfshirë modalitetet e pranisë ndërkombëtare të ftuar civile dhe ushtarake në Kosovë.
Në fund, më 18 mars 1999, delegacioni shqiptar, amerikan dhe britanik nënshkruan atë që u bë e njohur si “Marrëveshjet e Rambujesë” ndërkohë që delegacionet serbe dhe ruse refuzuan. Marrëveshjet kërkuan administrimin e NATO-s të Kosovës si një krahinë autonome brenda Jugosllavisë; një forcë prej 30,000 trupash të NATO-s për të ruajtur rendin në Kosovë; një e drejtë e papenguar e kalimit për trupat e NATO-s në territorin jugosllav, duke përfshirë Kosovën; dhe imunitetin për NATO-n dhe agjentët e saj në ligjin jugosllav. Sipas Tim Judah, pala serbe e përdori aneksin B vetëm më vonë si arsye për dështimin e bisedimeve; në atë kohë, serbët hodhën poshtë çdo diskutim për përfshirjen e trupave të huaja, e më tej të drejtat e gjera që do të ishin dhënë nga Aneksi B.
Në komentin e lëshuar për shtyp, ish Sekretari i Shtetit i Shteteve të Bashkuara Henry Kissinger deklaroi:
Teksti i Rambujes, i cili i bëri thirrje Serbisë të pranojë trupat e NATO-s në të gjithë Jugosllavinë, ishte një provokim, një justifikim për fillimin e bombardimeve. Rambuje nuk është një dokument që një serb engjëllor mund të ketë pranuar. Ishte një dokument diplomatik i tmerrshëm që nuk duhet të ishte paraqitur në atë formë.
Henry Kissinger, Daily Telegraph, 28 qershor 1999
Historiani Christopher Clark mbështet këtë pikëpamje, duke pohuar se kushtet e ultimatumit austro-hungarez të Serbisë në vitin 1914 duken të buta krahasuar me kërkesat e NATO-s.
Një dorë e mëparshme në tryezën e Departamentit të Shtetit në Jugosllavi, George Kenney, raportoi në maj të vitit 1999 se një zyrtar i lartë i Departamentit të Shtetit i kishte informuar gazetarët se “vendosim qëllimisht shufrën më të lartë sesa serbët mund ta pranonin”.
Ngjarjet azhduan shpejt pas dështimit në Rambuje. Vëzhguesit ndërkombëtarë nga OSBE u tërhoqën më 22 mars për shkak të frikës nga siguria e vëzhguesve përpara bombardimeve të parashikuara nga NATO. Më 23 mars, asambleja serbe lëshoi një rezolutë që dënonte tërheqjen e vëzhguesve të OSBE dhe pranoi parimin e “autonomisë” për Kosovën dhe pjesën jo ushtarake të marrëveshjes.
Udhëheqësit e NATO-s kishin pritur që një fushatë e shkurtër bombarduese do të çonte në tërheqjen e forcave serbe nga Kosova, duke i dhënë fund krizës humanitare; por Milosheviçi mund të ketë luajtur me lojën që qeveria e tij dhe forcat e armatosura mund të përballonin disa ditë bombardime pa dëmtime serioze. /InLajmi/
