Theofan Stilian Noli, i njohur si Fan Noli lindi më 6 janar 1882, ndërsa u nda nga jeta më 13 mars 1965, i cili ishte shkrimtar, studiues, diplomat, politikan, historian, orator, kryepeshkop, mitropolitan dhe themelues i Kishës Ortodokse Shqiptare dhe i Kryedioqezës Ortodokse Shqiptare në Amerikë, përcjell InLajmi.
Fan Noli shërbeu si kryeministër dhe regjent i Shqipërisë në vitin 1924 gjatë Revolucionit të Qershorit.
Fan Noli nderohet në Shqipëri si kampion i letërsisë, historisë, teologjisë, diplomacisë, gazetarisë, muzikës, bashkimit kombëtar dhe ekumenizmit, ku luajti një rol të rëndësishëm në konsolidimin e shqipes si gjuhë kombëtare e Shqipërisë me përkthime të shumta të kryeveprave të letërsisë botërore.
Ai gjithashtu shkroi gjerësisht në anglisht si studiues dhe autor i një sërë botimesh mbi Skënderbeun, Shekspirin, Bethovenin, tekste fetare dhe përkthime, prodhoi një përkthim të Dhiatës së Re në anglisht, Dhiata e Re e Zotit dhe Shpëtimtarit tonë Jezu Krisht nga teksti i miratuar greqisht i Kishës së Konstandinopojës dhe Kishës së Greqisë, botuar në 1961.
Noli u diplomua në Harvard më 1912, në Konservatorin e Muzikës në New England më 1938, dhe më në fund doktoraturën. nga Universiteti i Bostonit më 1945, ku u shugurua meshtar në vitin 1908, duke themeluar në këtë mënyrë Kishën Shqiptare dhe duke e ngritur gjuhën shqipe në përdorim kishtar.
Ai qëndroi për një kohë të shkurtër në Shqipëri pas shpalljes së pavarësisë në 1912. Pas Luftës së Parë Botërore, drejtoi përpjekjet diplomatike për ribashkimin e Shqipërisë dhe mori mbështetjen e presidentit amerikan Woodrow Wilson, ku më vonë ndoqi një karrierë diplomatike-politike në Shqipëri, duke udhëhequr me sukses kërkesën shqiptare për anëtarësim në Lidhjen e Kombeve.
Një figurë e respektuar që mbeti kritik ndaj korrupsionit dhe padrejtësisë në qeverinë shqiptare, Fan Nolit iu kërkua të drejtonte Revolucionin e Qershorit 1924. Më pas ai shërbeu si kryeministër derisa qeveria e tij revolucionare u rrëzua nga Ahmet Zogu. Ai u internua në Itali dhe u vendos përgjithmonë në Shtetet e Bashkuara në vitet 1930, duke marrë nënshtetësinë amerikane dhe duke rënë dakord t’i jepte fund përfshirjes së tij politike. Ai e kaloi pjesën tjetër të jetës së tij si akademik, udhëheqës fetar dhe shkrimtar. /InLajmi/
