Albin Kurti dhe Aleksander Vuçiq e kanë pranuar në parim draft-statutin e Asociacionit. Për shkak të Kapitullit 35, fundi i janarit 2024 është afati për formalizimin e marrëveshjes Kosovë-Serbi. Por, deri më tash, asnjëra palë nuk ka lëvizur drejt zbatimit.
Statuti i Asociacionit nuk ka nevojë të nënshkruhet, meqë nuk është marrëveshje ndërkombëtare. Jemi të hapur për të bërë rregullime në tekst. Gjykata Kushtetuese e Kosovës duhet ta interpretojë kushtetutshmërinë e Statutit ashtu sic parashihet në marrëveshjen e vitit 2015. Përfaqësuesi Special i BE-së për dialogun, Miroslav Lajçak.
Diplomati sllovak, Miroslav Lajçak, të cilit liderët në Prishtinë për ta dëshmuar afërsinë me të i referohen edhe si “Miro”, duket se është i bindur se do ta përfundojë me sukses misionin më të rëndësishëm diplomatik në karrierën e tij; Marrëveshjen Bazike mes Kosovës dhe Serbisë.
Dhe, për këtë, ai ka mbështetje të gjerë në BE dhe SHBA, pavarësisht se në Prishtinë sulmet ndaj tij kanë qenë të shumta muajt e fundit.
Marrëveshja që po shtyn “Miro”, në esencë, është kjo: serbët marrin një autonomi lokale në Kosovë, kurse Shteti i Kosovës një lloj njohje de-fakto të realitetit të krijuar me 17 Shkurt 2008.
Lajçak, në një intervistë me shkrim për Gazetën Express, ka shfaqur brengat e tij për ngurtësinë e palëve në zbatim të marrëveshjes, por për herë të parë, ka përmendur afate dhe obligime që kanë palët në proces. Në shkëmbim të kësaj, ai është treguar i hapur për të bërë rregullime në draft të Statutit, e madje edhe fleksibil kur është pyetur nëse teksti duhet të dërgohet fillimisht në Gjykatën Kushtetuese.
I pyetur se pse nuk po fillon zbatimi i Statutit Evropian të Asociacionit tash 2 muaj që kur u deklarua nga emisarët evropian se Kurti e Vuçiq janë pajtuar për zbatim, Lajçak tha se të 2 liderët janë pajtuart në parim, por më pas Kurti kushtëzoi Asociacionin me nënshkrimin e një marrëveshje me Serbinë për normalizim të raporteve.
“Në tetor, të 2 liderët shprehën gatishmërinë e tyre në parim për ta pranuar Draft-Statutin evropian për themelimin e Asociacionit. Në të njëjtën kohë, Kryeministri Kurti e kushtëzoi pranimin e Statutit me nënshkrimin nga Kosova dhe Serbia të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit, aneksit të saj, si dhe të vetë Statutit. Në të njëjtën kohë, Serbia ka paraqitur pyetje shtesë për sqarim. Kështu pra, aktualisht zbatimi është në pritje për shkak të këtyre kërkesave nga palët, dhe po punojmë fort për t’i adresuar ato në cilësinë tonë si lehtësues. Ekipi im e ka shqyrtuar edhe një herë çështjen e formalizimit sipas kërkesës së Kosovës, si dhe i kemi ofruar Kosovës disa opsione në këtë drejtim, dhe aktualisht po presim përgjigjen e tyre. Ndërkohë, shtetet anëtare të BE-së e kanë ngarkuar BE-në që zotimet e Serbisë që rrjedhin nga Marrëveshja të përfshihen në Kapitullin 35 të negociatave me Serbinë, i cili mbulon normalizimin e marrëdhënieve me Kosovën, para fundit të janarit 2024. Pra, këtu kemi një afat të qartë kohor për formalizimin e Marrëveshjes si pjesë e marrëveshjes kontraktuale me BE-në dhe e kritereve të anëtarësimit të Serbisë. Më lejoni të shtoj edhe një pikë në lidhje me kërkesën e Kosovës që Serbia ta nënshkruajë Statutin. Sipas pikëpamjes sonë, kjo nuk është e nevojshme. Akti ligjor, ashtu sikur është i dizajnuar tani, është paraparë të jetë dokument i brendshëm i Kosovës. Me nënshkrimin e Kosovës dhe Serbisë, Statuti do të bëhej marrëveshje ndërkombëtare, çka nuk është.Jemi duke diskutuar çështjen e formalizimit shtesë të Marrëveshjes për rrugën drejt normalizimit dhe aneksit të zbatimit të saj me Qeverinë e Kosovës. Paralelisht, ishim nikoqirë të ekspertëve ligjorë serbë në Bruksel për të diskutuar aspekte të ndryshme të dokumentit. Kjo është legjitime pasi që ky draft është i detajuar dhe i gjerë. Por të mos harrojmë se pranimi i tekstit të Statutit është vetëm një element i procesit dhe nevojiten hapa shtesë nga pala kosovare për themelimin e Asociacionit”, ka deklaruar Lajçak.
