Si në pjesën tjetër të trupit, ashtu edhe në shëndetin e dhëmbëve dhe mishërave të dhëmbëve, vitaminat luajnë një rol të madh.
Një nga vitaminat më të rëndësishme për shëndetin tonë është vitamina C ose acidi askorbik, i cili ka role të shumta pozitive në shëndetin e dhëmbëve dhe mishërave të dhëmbëve.
Nuk janë të papërfillshme edhe vitaminat e tjera si vitaminat D, A dhe K. Disa nga vetitë që kanë për shëndetin oral janë reduktimi i gjakrrjedhjes, zvogëlimi i tharjes së gojës, shërimi më i shpejtë i indeve e të ngjashme.
Edhe pse është e njohur që vitaminat luajnë një rol të rëndësishëm në ruajtjen e shëndetit oral, hulumtimet specifike shpesh kanë shqyrtuar ndikimin e tyre në aspekte të ndryshme të shëndetit oral, duke përfshirë dhëmbët dhe mishërat e dhëmbëve.
Ndërsa është më e vështirë për studimet të vërtetojnë se vetë vitaminat ndihmojnë drejtpërdrejt shëndetin e dhëmbëve dhe mishërave të dhëmbëve, është vërtetuar se mungesa e tyre mund të ketë pasoja shumë të këqija.
Kështu, hulumtimi i publikuar në Journal of Periodontology në 2017 studioi marrëdhënien midis niveleve të vitaminës D dhe sëmundjes së mishërave të dhëmbëve. Hulumtimet kanë treguar se një marrje e ulët e vitaminës D lidhet me një rrezik të shtuar të periodontitit, një sëmundje inflamatore e mishërave të dhëmbëve.
Rezultatet mbështetën rëndësinë e vitaminës D në mbajtjen e mishërave të dhëmbëve të shëndetshëm.
Më poshtë po ju paraqesim vitaminat më të mira për dhëmbët dhe mishërat e dhëmbëve.
Vitamina për shëndetin e smaltit të dhëmbëve dhe mukozës së gojës
Vitamina A luan një rol të madh në shëndetin oral duke mbështetur mukozën e shëndetshme të gojës. Është veçanërisht i dobishëm në formën e beta-karotenit, ndërsa marrja e kësaj vitamine është treguar se redukton tharjen e gojës tek pacientët, pra stimulon prodhimin e pështymës.
Lagështia e mjaftueshme e mukozës së zgavrës me gojë është e rëndësishme sepse zvogëlon rrezikun e akumulimit të baktereve, kariesit dhe inflamacionit të mishrave të dhëmbëve.
Hulumtimi i kryer në Universitetin e Miçiganit hetoi rolin e kësaj vitamine për shëndetin e dhëmbëve dhe mishërave të dhëmbëve në shërimin e plagëve orale, duke përfshirë dëmtimet e mishërave të dhëmbëve. Hulumtimet kanë treguar se vitamina A luan një rol kyç në shërimin më të shpejtë dhe rigjenerimin e qelizave të mukozës, të cilat mund të mbështesin shëndetin e përgjithshëm oral.
Është gjithashtu interesante që vitamina A luan një rol në rregullimin e gjeneve dhe sinjaleve që janë përgjegjëse për zhvillimin dhe funksionimin e ameloblasteve, qelizat që formojnë smaltin. Vitamina A në formën e retinoideve ruan zhvillimin dhe funksionin normal të këtyre qelizave. Mungesa e kësaj vitamine dentare mund të kontribuojë në problemet orale.
Këtu janë disa arsye të tjera pse vitamina A është e mirë për shëndetin e dhëmbëve dhe mishrave të dhëmbëve:
– është thelbësore për ruajtjen e qelizave epiteliale që rreshtojnë zgavrën e gojës dhe mishrat e dhëmbëve
– mbron nga infeksionet
– nxit mirëmbajtjen e funksioneve normale të indeve
– stimulon prodhimin e mukusit dhe në këtë mënyrë redukton grumbullimin e baktereve
– mbron nga tharja e gojës
– përshpejton shërimin dhe shërimin e plagëve
– mbron nga stresi oksidativ dhe radikalet e lira
– ndihmon në prodhimin e ameloblasteve, qeliza që marrin pjesë në formimin e smaltit
Vitamina A gjendet në shumë ushqime. Dihet që e marrim nga karotat dhe perimet dhe frutat e tjera të verdha dhe portokalli, por mëlçia, peshku si salmoni, toni dhe merluci, qumështi dhe produktet e qumështit si djathi dhe kosi janë gjithashtu zgjedhje të mira.
Vitaminat për mishërat e dhëmbëve më të shëndetshëm
Konsiderohet si një nga vitaminat më të rëndësishme për shëndetin e përgjithshëm, por shpesh quhet vitaminë për shëndetin e dhëmbëve dhe mishërave të dhëmbëve. Vitamina C është thelbësore për ruajtjen e shëndetit të mishërave të dhëmbëve për shkak të vetive të saj antioksiduese, por edhe për faktin se vitamina C merr pjesë në ruajtjen e niveleve të kolagjenit.
Kolagjeni është një pjesë e rëndësishme e indit lidhës në mishërat e dhëmbëve dhe është përgjegjës për ruajtjen e forcës, elasticitetit dhe strukturës. Prania e kolagjenit ndihmon mishërat e dhëmbëve të qëndrojnë të fortë, duke reduktuar rrezikun e lëndimit dhe duke përmirësuar shëndetin e përgjithshëm të mishërave të dhëmbëve. Përveç kësaj, kolagjeni ndihmon në funksionimin e ligamenteve periodontale.
Këto janë struktura fibroze që lidhin dhëmbët me kockat e nofullës. Kolagjeni është një komponent kyç i këtyre ligamenteve dhe kontribuon në forcën dhe funksionin e tyre.
Ruajtja e integritetit të ligamenteve periodontale është e rëndësishme për stabilitetin e dhëmbëve në nofull. Gjithashtu ndihmon në shërimin më të shpejtë të plagëve, ruajtjen e forcës së dhëmbëve dhe shërimin e plagëve. Studimet e botuara në revistën “Critical Reviews in Food Science and Nutrition” në vitin 2016 theksuan këto veti të vitaminës C dhe vërtetuan se ajo mbështet shëndetin e mishërave të dhëmbëve, duke reduktuar inflamacionin dhe gjakderdhjen.
Këto janë rolet e saj:
– redukton gjakderdhjen
– zvogëlon inflamacionin
– merr pjesë në rinovimin dhe mirëmbajtjen e kolagjenit, i cili është vendimtar për shëndetin e mishërave të dhëmbëve dhe indit lidhës
– ndihmon në ruajtjen e forcës së indit lidhës
– kontribuon në shërimin më të shpejtë të plagëve dhe indeve të dëmtuara
– ruan forcën e dhëmbëve
Ushqimet që përmbajnë një sasi të madhe të vitaminës C për dhëmbë dhe mishëra të shëndetshëm janë agrumet si portokalli, limonët, luleshtrydhet, specat, brokoli…
Vitamina për dhëmbë të fortë
Vitamina D luan një rol të rëndësishëm në shëndetin oral, pasi ndihmon në përthithjen e kalciumit, i cili është i nevojshëm për forcimin e dhëmbëve. Kalciumi është minerali bazë për ndërtimin dhe ruajtjen e forcës së kockave dhe dhëmbëve. Përveç kalciumit, është e rëndësishme lidhja e vitaminës D me minerale të tjera në trup. Është e nevojshme për shëndetin e kockave të dhëmbëve, smaltit të dhëmbëve dhe mishrave të dhëmbëve.
Përveç kësaj, vitamina D për dhëmbët ndihmon në ruajtjen e ekuilibrit të fosforit në trup, një mineral shumë i rëndësishëm për shëndetin e kockave dhe dhëmbëve. Këto janë mineralet më të bollshme në trupin e njeriut sepse ndërtojnë indet e muskujve, kockat dhe dhëmbët. Përveç kësaj, ato së bashku ndikojnë në ndërtimin dhe forcimin e kockave dentare.
Studimet kanë treguar një lidhje midis marrjes adekuate të vitaminës D dhe uljes së rrezikut të sëmundjes së mishërave të dhëmbëve dhe përmirësimit të shëndetit të përgjithshëm oral.
Vitamina D gjithashtu merr pjesë në prodhimin e antioksidantëve dhe është një vitaminë e rëndësishme për shëndetin e dhëmbëve dhe mishërave të dhëmbëve sepse:
– mbështet shëndetin e dhëmbëve, mishërave të dhëmbëve dhe smaltit
– zvogëlon rrezikun e sëmundjeve periodontale
– ndikon në forcën e dhëmbëve
– përshpejton shërimin e plagëve
– rrit rezistencën ndaj baktereve
– ndihmon në ruajtjen e prodhimit natyral të proteinave
Ushqimet në të cilat vitamina D gjendet në sasi më të mëdha janë peshku si salmoni dhe toni, vezët dhe qumështi. Burimi më i mirë i vitaminës D është rrezet e diellit dhe rekomandohet të paktën 20 minuta në ditë në diell për të marrë nivele të mjaftueshme ditore.
Vitaminat E dhe K për shërim më të shpejtë të plagëve
Vitamina K dhe vitamina E luajnë një rol në procesin e reduktimit të gjakderdhjes së mishërave të dhëmbëve. Në veçanti, vitamina K ndihmon në koagulimin më të shpejtë të gjakut, ndërsa vitamina E promovon procesin e shërimit të plagëve dhe rigjenerimin e indeve.
Vitamina E mbron qelizat nga stresi oksidativ, që do të thotë se ndihmon në ruajtjen e imunitetit, pra shëndetit oral. Stresi oksidativ në qeliza mund të shkaktojë inflamacion të mishërave të dhëmbëve dhe probleme të mëdha me gojë, ndaj është e rëndësishme të ruhet një nivel i mirë i antioksidantëve në trup.
Gjithashtu ndihmon në forcimin e sistemit imunitar, që do të thotë se i jep trupit më shumë forcë për t’i rezistuar infeksioneve dhe sëmundjeve. Ngjashëm me vitaminën A, kjo vitaminë për dhëmbët dhe mishërat e dhëmbëve gjithashtu nxit lagështinë në mukozën e zgavrës me gojë, transmeton Telegrafi.
Vitamina K, e cila është thelbësore për koagulimin normal të gjakut, gjithashtu ndihmon në shërimin e plagëve në gojë dhe mishërat e dhëmbëve. Kjo vitaminë ndihmon në ndalimin e gjakderdhjes dhe nxit shërimin e plagëve.
Këtu janë disa përfitime të tjera:
– zvogëlon dhe ndalon gjakderdhjen e mishërave të dhëmbëve
– Kontribuon në ruajtjen e një strukture të shëndetshme të mishërave të dhëmbëve
– ndihmon në ruajtjen e densitetit të kockave
– mbështet shëndetin e smaltit të dhëmbëve
– ka veti anti-inflamatore
Vitamina K vjen në 2 forma kryesore K1 ose fitomenadione që gjendet në perimet me gjethe jeshile dhe K2 ose menaquinone që prodhohet nga bakteret në zorrë dhe gjendet në ushqimet e fermentuara, shkruan Telegrafi.
Një dietë e pasur me perime me gjethe jeshile si lakra jeshile, spinaqi, brokoli dhe ushqime të fermentuara si kefiri, djathi dhe vezët mund të sigurojë një konsum të mirë të vitaminës K. Një dietë e rregullt dhe e larmishme është çelësi për sigurimin e ushqyesve të nevojshëm për dhëmbë dhe mishëra të shëndetshëm.
