Pjesëmarrja gjinore në trupat e menaxhimit të zgjedhjeve (Komisione Komunale të Zgjedhjeve dhe Këshilla të Vendvotimeve) dhe ndryshimet ligjore në ligjin për zgjedhjet e përgjithshme, ishin temë e tryezës së organizuar nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve me mbështetjen e Misionit të OSBE-së në Kosovë, raporton Ekonomia Online.
Në këtë tryezë, pjesëmarrës, përveç KQZ-së, ishte edhe shefi i Misionit të OSBE-së në Kosovë, Micheal Davenport dhe përfaqësues të subjekteve politike, gra deputete që përfaqësojnë subjekte politike në Kuvendin e Kosovës, Agjencisë për Barazi Gjinore, PZAP-it, organizatave ndërkombëtare, organizatave të shoqërisë civile dhe të medieve.
Në fillim të kësaj ngjarje, Zëdhënësi i KQZ-së njoftoi se me hyrjen në fuqi të ligjit për zgjedhjet e përgjithshme “sistemi zgjedhor në vendin tonë ka pësuar disa ndryshime sa i përket votimit brenda dhe jashtë vendit”. Në këtë drejtim, sipas tij, “KQZ-ja është në proces e sipër të përgatitjes së akteve nënligjore, përmes së cilave do të rregullohen disa çështje specifike të parapara me ligjn e ri”.
Ndërkaq, në fjalën e tij, kreu i KQZ-së, Kreshnik Radoniqi, i cili kujtoi se gjatë procesit të reformës zgjedhore, KQZ-ja ka dhënë kontribut duke prezantuar rreth 50 rekomandime që përfshijnë aspekte të ndryshme të procesit zgjedhor.
Radoniqi foli edhe për përfaqësimin gjinor në trupat e menaxhimit të zgjedhjeve, siç janë Komisionet Komunale të Zgjedhjeve dhe Këshillat e Vendvotimeve, të cilat sipas ligjit përbëhen nga përfaqësues të subjkteve politike.
“Kur flasim për përfaqësimin gjinor në trupat e menaxhimit të zgjedhjeve, për Komisionin Qendror të Zgjedhjeve nuk është vetëm një temë që përfundon me krijimin e Komisioneve Komunale të Zgjedhjeve apo të Këshillave të Vendvotimit. Konsideroj se përfaqësimi i barabartë gjinor do të ndikonte drejtpërdrejtë në rritjen e pjesëmarrjes dhe përfshirjes së të gjithëve në procesin zgjedhor”, tha Radoniqi.
Sipas tij, nuk ka detyrime të veçanta përmes së cilave specifikohet përfaqësimi i barabartë gjinor në trupat e menaxhimit të zgjedhjeve dhe se nuk ka as ndonjë kuotë minimale që e rregullon këtë përfaqësim, siç është kuota 30% kur bëhet fjalë për kandidimin në Zgjedhjet për Kuvend të Kosovës dhe për Kuvende Komunale, raporton EO.
“Kur jemi te përfaqësimi gjinor në Trupat e Menaxhimit të Zgjedhjeve, siç janë Komisionet Komunale dhe Këshillat e Vendvotimeve, KQZ-ja nuk ka mundësi të detyrojë subjektet politike që të bëjnë nominimet e tyre për t’u përfaqësuar në këto dy lloj të trupave zgjedhore. Pra, nuk është nën auoritetin e KQZ-së që të përcaktojë përbërjen e KKZ-ve dhe të KVV-ve. Gjithashtu, nuk ka ndonjë nen në ligj që detyron subjektet politike që të kujdesen për barazinë gjinore kur bëjnë nominimet e anëtarëve të tyre. Sipas ligjit në fuqi, KQZ-së i mbetët që të vlerësojë përmbushjen e kritereve ligjore para se të marrë vendim për emërimin e anëtarëve në Komisione Komunale të Zgjedhjeve apo në Këshilla të Vendvotimeve”, tha më tej Radoniqi.
Duke folur për dokumentin e prezantuar në këtë tryezë për “Pjesëmarrja e barabartë gjinore në trupat menaxhuese të zgjedhjeve 2021”, Radoniqi tha se të dhënat tregojnë gendjen reale të përfaqësimit gjinor në këto trupa zgjedhore.
“Ajo që mund të themi është se përfaqësimi i grave në Këshillat e Vendvotimeve është më i mirë, në krahasim me Komisionet Komunale të Zgjedhjeve. Sa i përket përbërjes së Këshillave të Vendvotimeve, në Zgjedhjet për Kuvendin e Kosovës të muajit shkurt 2021 vetëm 30.51% e anëtarëve kanë qenë gra, ndërsa në Zgjedhjet Lokale të tetorit 2021 është shënuar një rritje e lehtë e përqindjes së grave pjesëmarrëse në këto këshilla, pra 30.96%. Pavarësisht kësaj ecurie në rritje të përqindjes së pjesëmarrjes së grave në Këshillat e Vendvotimeve, të dhënat e përgjithshme tregojnë se jemi larg arritjes së përfaqësimit të barabartë gjinor në këto trupa zgjedhore. Prandaj, duhet angazhim më i fuqishëm për të ndryshuar këto shifra”, tha ai.
Ambasadori i OSBE-së në Kosovë, Michael Davenport, u shpreh se KQZ-ja duhet të lavdërohet për përpjekjet për barazinë gjinore.
Ai tha se parim fundamental i OSBE-së është pjesëmarrja e barabartë për të arritur përfaqësim gjinor, sipas tij, shkalla e papunësisë në Kosovë është më e lartë te gratë se te burrat.
Davenport shtoi se partitë politike duhet të inkurajohen sepse disa nga to nuk kanë treguar përkushtim për pjesëmarrje në punëtoritë për të diskutuar për këtë çështje.
“Vetëm 15% anëtarë të KKZ-së kanë qenë gra në dy palë zgjedhjet, dhe kjo nuk është e mjaftueshme.. Duhet të përmirësohet kjo situatë në zgjedhjet e ardhshme lokale. Të promovojë barazinë gjinore si një parim kyç”.
“Shkalla e pa punësimit të femrave është me e mëdha se të burrave, por grat janë duke i kërkuar të drejtat e tyre. Unë e kuptoj që ka pasë një debat kogjo të rëndësishme sa përket ligjit të ri kur ka të bëjë me aspektin ligjor dhe kriteret”.
“Ndërkohë duhet ta njohim mungesën e balancës që ende po mbizotëron. Pra për zgjedhjet e fundit lokale kjo statistikë përqindja tek KKZ të cilat kanë qenë gra është shtuar për 90%. Statistika për KKV kanë qenë pak më të mira nën 30% në dy palë zgjedhjet. Mbledhja dhe publikimi i të dhënave është një mënyrë që ne mund të ndihmojmë, edhe KQZ ka treguar rrugën se si mund të ndihmojmë këtu. Do të doja të inkurajo partitë politike qe ta tregojnë përkushtimin e tyre të vërtetë dhe disa nuk e kanë treguar të them të drejtën na duhet ky përkushtim”.
