Çfarë ka ndodhur 29 tetor ndër vite?!

29 Tetori është dita e 302-të e kalendarit gregorian (dita e 303-të në vitin e brishtë) – kështu që deri në fund të vitit kanë mbetur edhe 63 ditë.

Ngjarje

1863-Gjatëmbëdhjetë shtete dhe mbretëri evropiane formojnë Kryqin e Kuq Ndërkombëtar. Deri në mes të shekullit të 19-të, nuk kishte asnjë sistem të organizuar për kujdesin e viktimave të luftës ose të plagosurve në fushë-betejë. Në qershor 1859, biznesmeni zviceran Henry Dunant udhëtoi për në Itali, në atë kohë e pushtuar nga Franca. Kur mbërriti në qytetin Solferino, ai pa nga afër pasojat e një beteje franko – austriake, ku në një ditë të vetme, rreth 40-mijë ushtarë në të dy anët u vranë ose u plagosën dhe trupat ishin lënë në fushë pa asnjë kujdes a ndihmë. Henry Dunant braktisi plotësisht qëllimin origjinal të udhëtimit të tij dhe për disa ditë iu përkushtua organizimit të trajtimit dhe kujdesit për të plagosurit. Kur u kthye në shtëpinë e tij në Gjenevë, ai vendosi të shkruajë një libër “Kujtesë e Solferinos” dhe u dërgoi kopje të librit figurave kryesore politike dhe ushtarake në të gjithë Evropën. Dhe këshu u përhap idea e krijimit të Kryqit të Kuq ndërkombëtar, që u themelua këtë ditë 150 vjet më parë.

1888 – Nënshkruhet Konventa e Konstandinopojës, e cila lejon kalimin e lirë detar përmes Kanalit të Suezit në kohe lufte e paqe.

1921 – Fillon Gjyqi i dytë i Sakos dhe Vanzetit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Ferdinando Nicola Sacco dhe Bartolomeo Vanzeti ishin italiano-amerikanë – anarkistë – të cilët ishin dënuar me vdekje për vrasjen e dy përsonave gjatë grabitjes me armë të një fabrike këpucësh në South Braintree, Massachusetts, në vitin 1920. Një gjyq në vitin 1921 rezultoi se Sako e Vanzeti ishin fajtorë, pavarësisht nga të dhënat balistike jo të qarta dhe nga pohimet e dëshmitarëve të shumtë se ditën e grabitjes, Sako dhe Vanzeti ishin parë në vend tjetër. Ky vendim u apelua, por pa sukses. Ndërkohë çështja tërhoqi vëmendjen në mbarë botën.dhe protesta kundër vendimit shpërthyen në thuajse çdo kryeqytet të botës perëndimore. Shkrimtarë, artistë, intelektualë e akademikë bënë thirrje e dërguan letra e telegrame, duke kërkuar rigjykimin e tyre; Kishat i fillonin shërbimet me lutje për faljen e Sakos dhe Vanzetit. Në përgjigje, guvernatori i shetit Masaçusets, Alvani Fuller emëroi një komision tre-anëtarësh për të hetuar rastin. Pas disa javësh rishqyrtimi të çështjes, komisioni mbështeti vendimin e mëparëshëm dhe Sako e Vanzeti u ekzekutuan në karrige elektrike. më 23 gusht 1927. Që nga ajo kohë, mendimi i përgjithshëm është se Sako e Vanceti u dënuan kryesisht për shkak të bindjeve të tyre politike anarkiste dhe u ekzekutuan padrejtësisht. Në vitin 1977, guvernatori i shtetit Masaçusets Michael Dukakis lëshoi një dekret që Sako e Vanzeti ishin dënuar padrejtësisht dhe se “çdo njollë duhet të shlyhet përgjithmonë nga emrat e tyre”. Dhe çështja se kush i vrau dy rojet e fabrikës gjatë grabitjes me armë me 1920, ka mbetur zyrtarisht e pazgjidhur.

1996 – Britania dhe Shqiperia bien dakord që Tirana t’i paguajë Londrës 2 milionë dollarë dmmshpërblime për incidentin në Kanalin e Korfuzi, 1946; dhe Britania t’i japë Shqiperisë 18 milione dollarë (vlera e arit te bllokuar).

1390 – U bë gjykimi i parë për shtrigëri në Paris.
1863 – Formohet Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq.
1901 – Leon Czolgosz, vrasësi i presidentit amerikan William McKinley, u ekzekutua në ulëse elektrike.
1922 – Mbreti italian Victor Emmanuel III zgjedh Benito Mussolinin Kryeministër.

1923 – Mustafa Kemal Atatürk shpalli Turqinë Republikë.
1948 – Masakra Safsaf
1956 – Në krizën e Kanalit të Suezit, Izraeli pushton Gadishullin egjiptian të Sinajit.
1956 – Qyteti ndërkombëtarë Tangier u ri integrua në Maroko.
1960 – Në Louisville, Kentucky, Cassius Clay (që më vonë bëhet mysliman dhe merr emrin Muhammad Ali) fiton ndeshjen e par profesionale ne boks.
1969 – Lidhja e parë kompjuter në kompjuter u realizua në ARPANET.
1983 – Drithja e tokës në Turqi len të vdekur 1,300 njerëz.
1985 – Gjenerali Samuel K. Doe është fituesi i zgjedhjeve të par multipartiake në Liberi.
1994 – Francisco Martin Duran bën mbi dymi gjuajtje drejt Shtëpisë së Bardhë (Duran më vonë u dënua për tentim për vrasje të presidentit amerikan Bill Clinton).
1998 – Komisioni jugafrikan i së Vërtetës dhe i Pajtimit dënon aparteidin e dhunën e ushtruar nga Kongresi Nacional Afrikan.
2002 – Ho Chi Minh City ITC Inferno, zjarri shkatërron shitore të gjërave luksoze me rreth 1500 blerës ku 60 vdesi dhe 100 digjen në tërësi.

Lindje

1882 – Jean Giraudoux, dramaturg francez
1897 – Joseph Goebbels, nazist gjerman dhe minister për propagandë
1926 – Necmettin Erbakan, politikan turk
1930 – Bernie Ecclestone, ndermarres britanez dhe pronar i Formula
1944 – Fausto Leali, këgëtarë italian
1957 – Dan Castellaneta, dublues amerikan
1960 – Agim Çeku, ushtarak, politikan kosovar
1971 – Winona Ryder,aktore amerikane

Vdekje