• Ballina
  • Lajme
  • Sociale
  • Ekonomi
  • Shëndeti
  • Sporti
  • Kulturë
  • Show Biz
  • Teknologji & Auto
  • Editorial & Opinion
  • Enciklopedi
Friday, 11 July, 2025
InLajmi
Advertisement
  • Lajme
    • Politikë
    • Kosovë
    • Shqipëri
    • Bota
    • Maqedonia e Veriut
    • Kronika e Zezë
    • Komuna ime
    • Fotolajm
    • INTV
  • Sociale
    • Anketa
    • Hulumtime
    • Intervista
  • Ekonomi
    • Prodhimi Ynë
    • Bankat
    • Kripto Valuta
  • Shëndeti
    • Familja
    • Këshilla
    • Receta
    • Fitnesi
    • Jeta në çifte
  • Sporti
    • Vendor
      • Futboll vendor
      • Basketboll vendor
      • Tenis vendor
      • Sporte Luftarake vendor
      • Tjera vendore
    • Ndërkombtar
      • Futboll
      • Basketboll
      • Sporte Luftarake
      • Tjera
      • Tenis
  • Kulturë
    • Teatër
    • Kinema
    • Muzikë
    • Festival
    • Muzeu
    • Libri
    • Poezi
    • Humor
  • Show Biz
    • Moda
    • Stili
    • Femra
    • Fama
  • Teknologji
    • Telefona Mobil
    • Kompjuterë
    • Softuer
    • Video Lojëra
    • Vetura
  • Ed / Op
  • Enciklopedi
    • Kuriozitete
    • Udhëtime
    • Kalendari historik
Asnjë rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Lajme
    • Politikë
    • Kosovë
    • Shqipëri
    • Bota
    • Maqedonia e Veriut
    • Kronika e Zezë
    • Komuna ime
    • Fotolajm
    • INTV
  • Sociale
    • Anketa
    • Hulumtime
    • Intervista
  • Ekonomi
    • Prodhimi Ynë
    • Bankat
    • Kripto Valuta
  • Shëndeti
    • Familja
    • Këshilla
    • Receta
    • Fitnesi
    • Jeta në çifte
  • Sporti
    • Vendor
      • Futboll vendor
      • Basketboll vendor
      • Tenis vendor
      • Sporte Luftarake vendor
      • Tjera vendore
    • Ndërkombtar
      • Futboll
      • Basketboll
      • Sporte Luftarake
      • Tjera
      • Tenis
  • Kulturë
    • Teatër
    • Kinema
    • Muzikë
    • Festival
    • Muzeu
    • Libri
    • Poezi
    • Humor
  • Show Biz
    • Moda
    • Stili
    • Femra
    • Fama
  • Teknologji
    • Telefona Mobil
    • Kompjuterë
    • Softuer
    • Video Lojëra
    • Vetura
  • Ed / Op
  • Enciklopedi
    • Kuriozitete
    • Udhëtime
    • Kalendari historik
Asnjë rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
InLajmi
Asnjë rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
Ballina KRYESORE

Ajri i ndotur fakor i cili rrit rrezikshmërinë e koronavirusit

V E nga V E
20 November 2020
në KRYESORE
0 0
0
Ajri i ndotur fakor i cili rrit rrezikshmërinë e koronavirusit
0
SHPERNDARJE
13
PAMJE
Share on FacebookShare on Twitter

Koronavirusi mund të shkaktojë vdekje edhe tek pacientët që nuk kanë qenë të sëmurë më pare dhe kjo si pasojë e ajrit të ndotur.

Që kur pandemia e Koronës filloi të përhapej në Wuhanin kinez dhe më vonë në pjesë të Italisë së Veriut, shkencëtarët filluan të shihnin ndotjen e mjedisit në këto rajone. Wuhani me miliona banorë ka industri çeliku dhe qymyri, uzina kimike dhe kombinate të mëdha për prodhimin e letrës. Prandaj edhe ndotja e ajrit është e madhe.

Njëjtë edhe në Lombardi të Italisë së Veriut, qendrën e përhapjes së Koronës në pranverë të 2020. Gati gjysma e të gjithë viktimave italiane të COVID-19, kanë vdekur në këtë zonë. Mjekët hamendësojnë, se numri i lartë i vdekjeve mund të ketë të bëjë me ndotjen e ajrit me përqindje të lartë lëndësh të dëmshme krijuar tek ky rajon nga industria dhe bujqësia që kultivohet në mënyrë ekstensive. Prej kohësh dihet se grimcat e vogla të pluhurit, që ndotin ambientin dobësojnë sistemin imunitar dhe prekin mushkëritë.

Toksinat e ambientit dëmtojnë indet e mushkërive

Studimet e fundit të plublikuara në revistën shkencore “Cardiovascular Research”, e konfirmojnë këtë gjë. Sipas tyre ekziston një lidhje midis ndotjes së mjedist dhe rritjes së rreziqeve që COVID-19 të shkaktojë vdekje.

Studiuesit kanë llogaritur se mesatarisht 15 përqind e vdekjeve nga Korona në botë kanë të bëjnë me faktin që viktimat kanë thithur për një kohë të gjatë ajër të ndotur. Numri i viktimave varion shumë nga rajoni në rajon: Në Europë, sipas vlerësimeve, 19 përqind, në Azi 27 përqind, në Amerikën Veriore 17, në Brazil 12 dhe Zelandë të Re vetëm 1 përqind.

Grimcat e pluhurit shkaktojnë infeksione në mushkëri. “Është parë se tek infektimet me COVID-19 preket kryesisht shtresa e brendshme e enëve të gjakut, e ashtuquajtura shtresa endoteliale,” thotë Dr. Münzel, profesori i Universitetit dhe kardiolog nga Mainzi, një nga bashkë-autorët e studimit. Pikërisht këto shtresa endoteliale preken nga grimcat e pluhurit të ambientit. Nëse mushkëritë dëmtohen një herë nga grimcat e pluhurit, ato nuk mund të mbrohen nga SARS-CoV-2.

Tri rreziqet: Ajri i ndotur, sëmundje të mëparshme dhe virusi

“Vlerësimet tona tregojnë për rëndësinë e madhe që ka ndotja e ajrit mbi faktorët e shëndetit, të cilat keqësohen reciprokisht dhe mund të shkaktojnë infektime vdekjeprurëse,” shpjegon Andrea Pozzer, drejtuesja e grupit për kiminë atmosferike në Institutin Max-Plank të Kimisë, e cila po ashtu ka marrë pjesë në studim.

Ndojtja e mjedisit dhe virusi i koronës janë kombinime të rrezikshme për enët e gjakut dhe zemrën, thotë profesor Münzel. Prandaj njerëzit me sëmundje zemre preken shumë nga kjo gjë. Nëse dikush i sëmurë me sëmundje zemre ose të enëve të gjakut, merr një infektim me COVID-19, atëherë shtohen rreziqet për sëmundje të rënda si infarkt zemre apo hemoragji. “Sa më e vogël të jetë grimca e pluhurit, aq më e madhe është mundësia që ajo të përfundojë në sistemin e qarkullimit të gjakut dhe prej andej në sistemin e enëve të gjakut,” shpjegon Münzel.

Grimcat e pluhurit kanë shumë burime

Grimcat e pluhurit janë bërthamëza karboni në sipërfaqe të të cilave janë bashkangjitur lëndë të dëmshme, si përshembull alumin, plumb, nitrat apo sulfat. Ato qëndrojnë pezull në ajër, pasi kanë ardhur për shembull nga oxhaqet e industrisë. Ato quhen herë blozë, herë grimca rëre. Ato vijnë nga gomat e makinave ose pajisjet e frenimit, nga grimcat plastike, poleni apo nga pluhuri i kantiereve të ndërtimit.

Bujqësia jep kontributin e vet në ndotjen e ambientit nëpërmjet emisioneve të amonjakut, mbetjeve të plehërave kimike apo nga eliminimi i mbeturinave. Oksidi i azotit që del nga motorët që punojnë me naftë, e forcojnë ndikimin e pluhurit.

Studiuesit bëjnë dallime midis dimensioneve të ndryshme të pluhurit. Ka grimca pluhuri që janë 100 mikrometër dhe ka të tjera që janë vetëm pak nanometra. Shumë të rrezikshme janë të ashtuquajturat pjesëzat shumë të imta me diameter më të vogël se 0,1 mikrometra përkatësisht 100 nanometra. Kjo i përgjigjet madhësisë së virusit. Për këto pjesëza të vogla shumë të rrezikshme, BE nuk ka vendosur asnjë lloj kufiri maksimal të lejueshëm. Por, as BE as vende të tjera nuk i respektojnë kufijtë maksimalë të vlerave të dhëna nga Organizata Botërore e Shëndetësisë (WHO).

Rrezik i nënvleftësuar

OBSH kërkon për pjesëzat e vogla me diametër 2,5 mikrometra që të ndodhen në kufirin maskimal prej 10 mikrogramësh për metër kub. Vlera kufitare vendosur nga BE ndodhet më lartë tek 25. “90 përqind e popullsisë së botës jetojnë praktikisht me vlera shumë më të larta pluhuri se vlerat e vendosura nga OBSH,” thotë Münzel, “ne na duhen vlera kufitare për grimcat e vogla të pluhurit, në mënyrë që të mbrohemi nga pasojat për shëndetin”, raporton DW.

Rreziku që vjen nga ndotja me grimcat e vogla të pluhurit, nënvleftësohet në publik. Deri tani nga Corona kanë vdekur më shumë se një milionë vetë, paralajmëron kardiologu nga Mainzi. Për shkak të ndotjes së ambientit me grimca të vogla pluhuri, vdesin në botë 9 milionë vetë çdo vit. Ajo që kërkohet është ndryshimi i mënyrës së të menduarit, sidomos nga politika, thotë profesori i mjekësisë. Me vaksinën që po zhvillohet, mund të luftohet virusi i koronës. Por vaksinë kundër kualitetit të keq të ajrit nuk ka.

Tags: Ajri i ndoturKoronairusiRrezik
Postimi i mëparshëm

Smith ngre dyshime: Thaçi punësoi dëshmitarë të mundshëm të Speciales

Postimi tjetër

Përplasje në Komisionin Parlamentar të Pagjeturëve

Të ngjajshme Postime

”Kam pjesë të fajit por nuk jam penduar, kam besuar”, Taravari tregon pikat e marrëveshjes me VMRO që nuk u realizuan
KRYESORE

”Kam pjesë të fajit por nuk jam penduar, kam besuar”, Taravari tregon pikat e marrëveshjes me VMRO që nuk u realizuan

10 July 2025
Besnik Berisha: Po ta thom ty qitu, Agoni i ka tri lloje gjakderdhjesh, nuk e ngufatë polici, pikë!
KRYESORE

Besnik Berisha: Po ta thom ty qitu, Agoni i ka tri lloje gjakderdhjesh, nuk e ngufatë polici, pikë!

10 July 2025
Osmani konfirmon fjalët e Trump: E ndali një përshkallëzim të mundshëm, bëhet fjalë për kohët e fundit
KRYESORE

Osmani konfirmon fjalët e Trump: E ndali një përshkallëzim të mundshëm, bëhet fjalë për kohët e fundit

10 July 2025
Abdixhiku publikon kandidatët për kryetar komunash në zgjedhjet e tetorit, disa të tjerë thotë se do t’i zyrtarizojnë në ditët në vijim
KRYESORE

Abdixhiku publikon kandidatët për kryetar komunash në zgjedhjet e tetorit, disa të tjerë thotë se do t’i zyrtarizojnë në ditët në vijim

10 July 2025
Vendimi i Kushtetueses: Njihet e drejta e pensionit për punëtorët e larguar gjatë viteve ‘89-‘99
KRYESORE

Vendimi i Kushtetueses: Njihet e drejta e pensionit për punëtorët e larguar gjatë viteve ‘89-‘99

10 July 2025
“Policët kanë qajtë mas këtij rasti – Veç me e zbatu ligjin”, Qalaj i përgjigjet avokates kur thotë se policët tash e tutje do kenë frikë ta kryejnë punën
KRYESORE

“Policët kanë qajtë mas këtij rasti – Veç me e zbatu ligjin”, Qalaj i përgjigjet avokates kur thotë se policët tash e tutje do kenë frikë ta kryejnë punën

9 July 2025
Postimi tjetër
Përplasje në Komisionin Parlamentar të Pagjeturëve

Përplasje në Komisionin Parlamentar të Pagjeturëve

Lajmet e fundit

Dashuria si dietë për zemrën dhe trupin / Si na ndihmon ajo në humbjen e peshës?

Dashuria si dietë për zemrën dhe trupin / Si na ndihmon ajo në humbjen e peshës?

11 July 2025
Përcaktohen kushtet për prodhimin dhe tregtimin e municioneve të kalibrave të vegjël e të mesëm në Shqipëri

Përcaktohen kushtet për prodhimin dhe tregtimin e municioneve të kalibrave të vegjël e të mesëm në Shqipëri

11 July 2025
Përmbytjet ne Teksas, eksperti: Tragjedia nuk erdhi nga uji, por shteti ishte i papërgatitur

Përmbytjet ne Teksas, eksperti: Tragjedia nuk erdhi nga uji, por shteti ishte i papërgatitur

10 July 2025
Burrë e grua humbën jetën tragjikisht në Bjeshkët e Junikut, Policia jep detaje

Aksioni kundër fajdes në Prizren: Konfiskohen 5 mijë euro

10 July 2025
”Kam pjesë të fajit por nuk jam penduar, kam besuar”, Taravari tregon pikat e marrëveshjes me VMRO që nuk u realizuan

”Kam pjesë të fajit por nuk jam penduar, kam besuar”, Taravari tregon pikat e marrëveshjes me VMRO që nuk u realizuan

10 July 2025
Personi që kërkohej për vrasje bie nga ndërtesa në Prishtinë gjatë aksionit të Policisë

Personi që kërkohej për vrasje bie nga ndërtesa në Prishtinë gjatë aksionit të Policisë

10 July 2025
Berisha: Me kandidatët e AAK-së për Kuvendin Komunal në Prishtinë, jemi gati për punë

Berisha: Me kandidatët e AAK-së për Kuvendin Komunal në Prishtinë, jemi gati për punë

10 July 2025
InLajmi

Kjo faqe kontrollohet dhe menaxhohet nga IN MEDIA GROUP SHPK. Të gjitha materialet në të, përfshirë fotografitë, janë të mbrojtura me të drejta autoriale të In Media Group shpk. Ato nuk mund të kopjohen, të shtypen, të riprodhohen, të modifikohen, të transmetohen ose të përdoren për qëllime të përfitimit pa lejen paraprake të Gazetës Online “In Lajmi”.
Lajmet dhe materialet të vendosura në www.inlajmi.com të cilat janë të huazuara nga mediume apo portale të tjera mbeten e drejtë e patjetërsueshme e mediumeve përkatëse.

Na ndiqni

Adresa:

Rr. Mujë Krasniqi, C7/2, nr. 18, Ulpianë, Prishtinë

Redaksia: 046 415 344

049 415 344

Marketingu: 045 55 66 60

Email: info@inlajmi.com

marketing@inlajmi.com

  • Impressum
  • Per ne

© 2021 InLajmi

Asnjë rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Ballina
  • Lajme
  • Sociale
  • Ekonomi
  • Shëndeti
  • Sporti
  • Kulturë
  • Show Biz
  • Teknologji & Auto
  • Editorial & Opinion
  • Enciklopedi

© 2021 InLajmi

Hyni në llogarinë tuaj më poshtë

Fjalëkalimi i harruar?

Plotësoni formularët më poshtë për t'u regjistruar

All fields are required. Identifikohu

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Identifikohu