17 shkurti ndër vite

17 Shkurti është dita e 48 e vitit, deri në fund të tij janë edhe 317 ditë.

Ngjarje

1568 – Perandoria e Shenjtë Romake pranon t’i paguajë haraç perandorisë Osmane kundrejt paqes. Ushtria osmane ishte më e madhja në Evropë, marina osmane kontrollonte të gjitha rrugët detare të Mesdheut lindor, dhe kryeqyteti i saj Stambolli ishte pesë herë më i madh sesa Parisi. Burimet e perandorisë osmane dukeshin pa pafund; vrulli saj, i pandalshëm; gjurmët e pushtimit në emër të Islamit, të pashlyeshme, veçanërisht në Ballkan; Evropa e krishtere kërkonte medomeos paqe, kundrejt çdo çmimi në të holla.

1600 – Filozofi Giordano Bruno u dogj i gjallë në Campo de Fiori në Romë, i akuzuar për herezi. Ai kishte thënë se universi është i paskajshëm, duke sfiduar madje edhe Kopernikun sipas të cilit, Gjithësia kufizohej brenda sistemit tonë diellor (mbrapa diellit nuk kishte gjë tjetër).

1776 – Botohet vëllimi i parë i librit “Tkurrjra dhe rënia e Perandorisë Romake” nga Edward Gibbon (1737 – 1794). Gibbon ishte historian anglez dhe anëtar i Parlamentit. Puna e tij më e rëndësishme, “Historia e tkurrjes dhe rënies së Perandorisë Romake”, në gjashtë vëllime u botua mes viteve 1776 -1788. Libri është i njohur për prozën ironike dhe cilësore, përdorimin e burimeve primare, dhe kritikat e hapura ndaj fesë së institucionalizuar. Gibbon ishte ai që krijoi shprehjen mbi Shqipërinë si “një tokë që shihet nga brigjet e Italisë, dhe njihet më pak sesa brendësitë e Amerikës”. Në vëllimin VI të librit te tij, Gibbon i kushton rreth 10 faqe Gjergj Kastriotit – Skenderbeu. Gibbon përgëzon Marin Barletin për hollësitë nga jeta e Skënderbeut, por edhe kritikon autorin herë-herë për pasaktësi, për shembull, kur Barleti thotë se Gjergj Kastrioti u muar peng në moshën 9 vjecare nga Sulltan Muradi, ndërsa këtij i duheshin edhe 9 vjet të bëhej sulltan. Gibbon gjithashtu shprehet i zhgënjyer sesi Barleti nuk sjell thuajse asnjë hollësi rreth Gjon Kastriotit, atit të Skënderbeut. Por edhe Gibbon gabon kur thotë se Skënderbeu vdiq me 1466; viti 1468, i përcaktuar nga Fan Noli, tashmë është pranuar si viti i saktë i vdekjes së heroit. Gibboni i bën gjithashtu një përshkrim karakterit të Skënderbeut: “Sjelljet e tij ishin popullore, por disiplina e tij ishte e rreptë, dhe çdo ves sado i vogël nuk kishte vend në ushtrinë e tij: me shembullin e vet forcoi komandën, dhe nën sjelljen e tij, shqiptarët ishin të pamposhtur sipas medimit të tyre dhe atë të armiqve të tyre”. Edward Gibbon kritikon edhe kultin e individit; kur fati i një populli lidhet ngushtë me atë të një personi të vetëm, dhe e argumenton këtë me ngjarjet që pasuan pas vdekjes së Skënderbeut; “Shkatërrim i menjëhershëm i vendit të tij mund të kontribuojë për lavdinë e heroit, por, sikur ai t’i kishte peshuar pasojat e dorëzimit dhe të qendresës, një atdhetar ndoshta nuk do ta kishte pranuar garën e pabarabartë e cila do të varej nga jeta dhe gjenialiteti i një njeriu të vetëm” (shqiptarët nuk do të kishin ikur masivisht, dhe vendit nuk do t’i ishin dashur 500 vjet për t’u rimëkëmbur nga goditja hakmarrëse e osmanëve).

1801 – SHBA – Dhoma e Përfaqësuesve e prish barazimin e votave të kolegjit ellektoral, dhe zgjedh president Thomas Jeffersonin ndaj kandidatit tjetër, Aaron Burr i cili sipas ligjeve të atëherëshme, u bë nënpresident.

1867 – Anijia e parë kalon përmes Kanali i SuezitKanalit të Suezit|.

1904 – Opera e Giacomo Puçinit “Madam Butterfly” (Një tragjedi japoneze) shfaqet për herë të parë në Milano. Midis viteve 1915 – 1920, këngëtarja më e mirë-e njohur e operas në Japoni, Tamaki Miura fitoi famë ndërkombëtare për shfaqjet e saj si CIO-CIO San. Statuja e saj, së bashku me atë të Puçinit, ngrihen në Kopshtin Glover në Nagasaki, qytet ku ngjarja e përshruar në opera ka ndodhur.

1925 – Harold Ross dhe Jane Grant themeluan revistën The New Yorker.

1947 – Zëri i Amerikës filloi radio transmetimin në Bashkimin Sovjetik.

1974 – Ushari amerikan Robert K. Preston sinjalizoi Shtëpinë e Bardhë me helikopter të vjedhur.

1972 – Presidenti amerikan Richard Nikson niset nga Uashington DC për vizitën historike në Kinë. Jehona e vizitës ishte e gjerë, dhe solli ndryshim të rëndësishëm në bilancën e Luftës së Ftohtë, SHBA me Kinën në krah kundër kundër Bashkimit Sovjetik. Shprehja “Nikson po shkon në Kinë”, përdoret tani si metaforë për një veprim të papritur ose të pazakontë nga një politikan.

1982- Formohet organizata “LËVIZJA PËR REPUBLIKËN SHQIPTARE NË JUGOSLLAVI ”.

1992 – Gjyqi në Milwaukee, Wisconsin dënoi vrasësin serial Jeffrey Dahmer me burgim të përjetshëm.

1992 – Nisi në Itali Mani pulite (Duar të pastra), ku u përfshin shumë figura politike të korruptuara. Kjo datë njihet formalisht edhe si “Rilindja e Republikës së Dytë Italiane”

1993 – Policia kanadeze arreston vrasësin serik Paul Bernardo për 3 vrasje në Ontario

1996 – Në Philadelphia, Pennsylvania, kampioni botërorë Garry Kasparov në ndeshje shahu mund super kopjuterin Deep Blue.

2008 – Kosova shpall pavaresinë nga Serbia – ishte ditë e dielë – kërkesa per njohje iu dërguan menjëherë të gjitha qeverive të botës. Përgjigja e parë erdhi të hënën më 18 shkurt 2008 nga Afganistani, që e njohu Kosovën si shtet të pavarur. Më 8 mars 2008, ministri i parë i Jashtëm që e vizitoi Kosovën ishte Carl Bildt i Suedisë. Anëtaret e përhershme të Këshillit të Sigurimit, vazhdojnë të jenë të ndara; SHBA, Britania dhe Franca e kanë njohur pavarësinë e Kosovës, Rusia e ka kundërshtuar dhe Kina ka shprehur keqardhje. Edhe bota vazhdon të jetë e ndarë; Deri më 15 janar 2014, Republika e Kosovës kishte marrë 109 njohje diplomatike, prej të cilave;
107 vende të Kombeve të Bashkuara prej 193 anëtarësh (55.4%)
23 vende të Bashkimit Evropian prej 28 anëtarësh (82%)
24 vende të NATO-s prej 28 anëtarësh (86%)
35 vende të Organizatës së Bashkëpunimit Islamik prej 57 anëtarësh (61%)
Qeveria e Serbisë nuk e njeh Kosovën si shtet sovran, por ka filluar të normalizojë marrëdhëniet me qeverinë në Prishtinë.

2012 – Presidenti i Gjermanisë, Christian Wulff, jep dorëheqjen lidhur me një skandal korrupsioni kur kishte qenë kryeministër i Saksonisë.

2012 – Rreth 70 objekte të lashta Olimpike u vodhën nga Muzeu Arkeologjik i Greqisë.

2012 – Uganda njeh zyrtarisht Republikën e Kosovës, duke u bërë shteti i 88-të që e njeh.

Lindje

1798 – Auguste Comte, filozof francez (V. 1857)
1929 – Graham Hill, garues me makina
1938 – Antoneta Papapavli, aktore shqiptare
1952 – Shyhrete Behluli, këngëtare kosovare
1955 – Mo Yan, shkrimtarë kinezë, fitues i Çmimit Nobel për Letërsi
1958 – Agim Coma, aktor shqiptar
1958 – Naim Maloku, ushtarak, politikan shqiptar.
1961 – Andrey Korotayev,antropolog rus, historian ekonomik dhe sociolog
1963 – Michael Jordan, bosketbollist amerikan
1973 – Aldon Lipe Gazetar dhe regjisor televiziv shqiptar, themelues i shume programeve televizive
1987 – Faton Toski, Futbollist shqiptar

Vdekje