Për raportimin e fundit që është bërë për cilësinë e ajrit, të bëra nga mekanizma joinstitucional në Kosovë, Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinorë, ka njoftuar qytetarët se të vetmet të dhëna zyrtare mbi cilësinë e ajrit në Kosovë janë ato të prezantuara nga kjo ministri.
Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinorë, përmes Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës dhe Inspektoratit të Mjedisit ka përcjell me vëmendje të gjtiha zhvillimet lidhur me raportimet e mediave për cilësinë e ajrit të cilat i referohen burimeve të ndryshme, që nuk janë të autorizuara për të monitoruar cilësinë e ajrit në Kosovë.
MMPH-ja thotë se janë analizuar po ashtu të dhënat e publikuara përmes këtyre platformave të ndryshme si ueb aplikacione dhe aplikacione për telefona smart, dhe për më tepër është analizuar shtrirja e këtyre rrjeteve për monitorim, pajisjet monitoruese, treguesit e monitoruar, baza ligjore dhe aspektet tjera që ndërlidhen me këtë çështje.
Si rezultat i këtij angazhimi, Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinorë vlerëson se:
- Sipas nenit 33 të Ligjit për Mbrojtjen e Ajrit nga Ndotja (Nr.03/160), monitorimi i cilësisë së ajrit bëhet nga Ministria.
- Informimi i publikut për cilësinë e ajrit është i rregulluar sipas nenit 25 dhe nenit 26 të Ligjit për Mbrojtjen e Ajrit nga Ndotja, ku përcaktohet që informimi i publikut sigurohet nga Ministria, ndërsa që treguesit që duhet monitoruar janë të përcaktuar në nenin 3 të këtij ligji.
- Normat e cilësisë së ajrit janë të përcaktuar me Udhëzimin Administrativ Nr.02/2011, kurse funksioni dhe shtrirja e rrjetit të monitorimit të cilësisë së ajrit është i rregulluar sipas Udhëzimit Administrativ (Nr.15/2010) për kriteret për përcaktimin e pikave monitoruese për cilësinë e ajrit, numrin dhe shpeshtësinë e matjeve, klasifikimit e ndotësve që monitorohen, metodologjinë e punës, formën dhe kohën e raportimit të të dhënave.
Prandaj, Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinorë, konstaton se:
- Monitorimi aktual i cilësisë së ajrit nga disa organizata dhe kompani, nuk është në përputhje me Ligjin për Mbrojtjen e Ajrit nga Ndotja;
- Treguesit e monitoruar, informimi i publikut dhe raportimi i të dhënave nuk është në përputhje me kërkesat e Ligjin për Mbrojtjen e Ajrit nga Ndotja dhe me aktet tjera ligjore përkatëse.
- Shtrirja e rrjetit nuk është në përputhje me kërkesat e Udhëzimit Administrativ Nr.15/2010.
- Normat e zbatuara për monitorimin e cilësisë së ajrit nuk janë në linjë me Udhëzimin Administrativ Nr. 02/2011.
- Pajisjet që përdoren për monitorim nuk janë të besueshme dhe nuk i plotësojnë standardet e kërkuara sipas udhëzimeve dhe ligjeve ne fuqi dhe sipas normatives së BE për matjen e parametrave përkatës.
Bazuar në këto gjetje MMPH kërkon që:
- Të gjitha organizatat dhe kompanitë duhet të zbatojë kërkesat ligjore për monitorimin e cilësisë së ajrit, shtrirjen e rrjetit të monitorimit, normat dhe treguesit e monitorimit, raportimin e të dhënave dhe informimin e publikut.
- Të gjitha platformat si ueb aplikacione dhe smart aplikacione që kanë qëllim informimin e publikut për cilësinë e ajrit duhet të bazohen dhe të shërbehen me të dhëna zyrtare të cilat prodhohen nga MMPH/AMMK, përkatësisht Instituti Hidrometeorologjik i Kosovës, si i vetmi institucion përgjegjës i autorizuar për monitorimin e cilësisë së ajrit, ose në rrjete tjera monitoruese që plotësojnë kushtet, normat dhe standardet e përcaktuara me ligj, shkruan Lajmi.
Në raste të mos zbatimit të kërkesave ligjore të sipërpërmendura MMPH, përmes Inspektoratit të Mjedisit do të ndërmarrë edhe masa ligjore përkatëse.
