Estonia është qendra më e re arsimore në Evropë, që shkëlqeu në testin Pisa.
Ky shtet ia tejkaloi ekonomive të mëdha evropiane, përfshirë edhe Britanisë së Madhe, në testin global të nivelit të arsimit,
Testet Pisa matin aftësinë e 15-vjeçarëve, për të aplikuar aftësitë dhe njohuritë e tyre në zgjidhjen e problemeve në jetën reale në lexim, matematikë dhe shkencë.
OECD i ka zhvilluar këto teste që nga viti 2000 dhe në të kanë marrë pjesë, shtete me të ardhura të mesme dhe të larta. Rezultatet e fundit, janë prezantuar gjatë ditës së martë.
Në rezultatet e Pisas të publikuara në vitin 2016, Estonia u rendit e treta në shkencë, ndërsa Britania e Madhe u rendit e 15-ta, derisa në lexim, Estonia u rendit e gjashta – shumë larg vendit të 22-të të Britanisë së Madhe.
Shpenzimet në arsim të Britanisë së Madhe, janë relativisht të larta në krahasim me mesataren që shpenzojnë ekonomitë e mëdha, por e njëjta gjë nuk ndodhë edhe me këtë shtet të vogël baltik.
Estonia e ka rritur nivelin e arsimit, pasi shumë vite më parë e ka bërë si prioritet,transmeton Telegrafi.
Kopshti që nga mosha trevjeçare
Ishte koha për dërgimin e fëmijëve, në kopshtin Kelmikula, në kryeqytetin Tallin.
Nënat Kristin Talvik dhe Elvira Uustalu, të dyja i kanë fëmijë gjashtë vjeçarë, në grupin e më të vjetërve.
Kjo do të thotë se ata do të fillojnë shkollimin e detyrueshëm vitin e ardhshëm, në moshën shtatë vjeçare, kështu që prindërit mbështeten në kopshtin e fëmijëve për t’i përgatitur.
“Të mësuarit do të jetë shumë i shpejtë, andaj ata duhet të jenë të përgatitur, t’ju bëjnë pyetje mësimdhënësve, të ngrenë dorën, të jenë të guximshëm”, ka thënë Kristin.
“Më e rëndësishmja, është që ata të jenë të gatshëm për shoqëri.”
Gati çdo fëmijë në Estoni, shkon në kopsht fëmijësh nga mosha tre vjeçare, apo edhe më herët.
Prindërit duhet të japin një kontribut, por ai përfshihet si përqindje e pagës minimale.
Andaj, për nënat Kristin dhe Elvira, kjo do të thotë deri në 80 € në muaj për fëmijë.
“Të gatshëm për të mësuar”
Kopshtet e fëmijëve, presin që fëmijët të mësojnë përmes lojës të drejtuar nga mësuesit, me disa mësime më zyrtare të futura gradualisht.
Elvira thotë se arsimi është i rëndësishëm, por “është gjithashtu e rëndësishme ta bëjmë atë në mënyrë që ata kënaqen”.
Këtu Estonia nisi t’i nivelojë arritjet e të gjithë fëmijët, duke u siguruar që ata të jenë të gatshëm për të mësuar si emocionalisht ashtu edhe fizikisht.
Sipas testeve të Pisës, ky rezultat është një hendek më i vogël midis të pasurve dhe të varfërve, në kohën kur ata janë adoleshentë.
Drejtoresha e kopshtit, Riina Lall thotë se ata nuk i klasifikojnë fëmijët bazuar në teste, para se ata të largohen.
“Fëmijët marrin një kartelë të gatishmërisë shkollore që përshkruan aftësitë e tyre, zhvillimin e tyre dhe se çfarë duhet të bëjnë më shumë.”
Kjo është një botë larg Anglisë, ku në një moshë të ngjashme fëmijët përgatiten për provat e para kombëtare në Vitet 1 dhe 2.
Nxënësit i nënshtrohen testeve të fonikës në vitin 1, derisa testeve të standardizuara në lexim, shkrim dhe matematikë në vitin 2.
Sistemi i Estonisë është krejt i ndryshëm, por deri në moshën 15 vjeçare, nxënësit e saj po i tejkalojnë ndjeshëm ata të Britanisë së Madhe, në çdo fushë të testeve të Pisës.
Pse Estonia i bashkon të gjitha nivelet e aftësisë
Në Estoni, arsimi bazë është në shkollat ku nxënësit qëndrojnë nga shtatë deri në 16 vjeç, me disa nxënës që qëndrojnë për përgatitje për studime të larta.
Rando Kuustik, është drejtori i gjimnazit Jakob Westholmi në kryeqytetin Estonez, me gati 1,000 nxënës dhe staf prej 80 punonjësve.
“Nëse i mësoni me nivele të ndryshme të aftësive, i veçoni. Pse do ta bënim këtë në shkolla.”
Ai shpjegoi se çdo lëndë në shkollën e tij, mësohet për të gjitha aftësitë.
Vendosja e studentëve në grupe të ndryshme, për nga arritja e lëndës ose e përgjithshme, e njohur si grupe ose prurje në Britani të Madhe, është shumë e rrallë në Estoni.
Mësuesit pritet të gjejnë mënyra, për të niveluar nxënësit nga të gjitha prejardhjet brenda disa viteve.
Derisa ka një karikul kombëtare, shumë pak shkolla japin llogari nëpërmjet rezultateve.
Në synim të standardeve nordike
Mësuesit kanë një nivel relativisht të lartë të lirisë, për të rrezikuar me mënyrën se si i hartojnë mësimet, thotë Rando Kuustik.
“Unë mendoj se mësuesit janë arsyeja kryesore e suksesit kaq të mirë, me lirinë për të dhënë mësimet si duan dhe studentët që mezi presin të mësojnë.”
Kur Estonia u pavarësua nga Rusia, shikoi për formën e arsimit nga Finlanda.
Ministri i Arsimit dhe Hulumtimit, Mailis Reps thotë se ata synuan nivelin e kualitetit nordik, gjë që ka një kosto.
Ndaras nga kopshti, prindërit nuk janë të obliguar të kontribuojnë.
“Falas në Estoni, do të thotë me të vërtetë falas. Ju nuk paguani libra shkollorë. Ju nuk paguani për dreka shkollore, nuk paguani për transport shkollor.”
Arsimi, thotë ministri, është vlerësuar gjithmonë në Estoni, por tani ai është në kontekstin e një ekonomie sipërmarrëse dhe me zhvillim të shpejtë.
“Pra, ajo që ne kemi sot, është tradita të studiojmë shumë, ngjashëm si vendet aziatike. Ne studiojmë për shumë orë.”
Kjo do të thotë, një debat i vazhdueshëm midis prindërve, nëse ka shumë detyra shtëpie.
Për të gjithë e-shkolla
Nxënësit po rriten në një ambient, ku teknologjia është në radhë të parë.
Tashmë edhe votimet për zgjedhje të përgjithshme, po bëhet digjitale.
Martin shpjegon se ata kanë një sistem shkollor elektronik, me anë të së cilit shumë nga punët e detyrat e shtëpisë kryhen dhe klasifikohen nëpërmjet internetit.
Librat mund të huazohen edhe në mënyrë elektronike, gjë që ndihmon me sasinë e madhe të punës, që ata presin të bëjnë në shtëpi.
“Si një vend i vogël, mbase e kemi ndjenjën që duhet ta dëshmojmë veten. Duhet të jemi të edukuar që të vazhdojmë”, thotë Katja.
Mirëpo, do të ketë ndryshime në të ardhmen.
Qeveria po përpiqet të bindë më shumë shkolla, që të testojnë nxënësit në moshat 10, 13 dhe 16 vjeçare, për të ditur përparimin e tyre.
Do të duhet ta ekuilibrojë këtë, ndaj nivelit shumë të lartë të lirisë që shkollat kanë tani.
Ka edhe sfida të mëdha, pasi shumica e mësuesve estonezë po i afrohen pensionit dhe megjithëse ka të rinj që po i bashkohen arsimit, numri i atyre nuk është aq i madh.
Në një sistem që vlerëson shumë mësimdhënësit, është rreziku më i madh për të mbajtur përparimin e jashtëzakonshëm që është bërë deri më tani.
