Situata e tensionuar, në prag të një konflikti të hapur, që rrezikon një tragjedi të përmasave më të gjera, në veri të Kosovës, ishte arsyeja e një sërë takimesh mes liderëve të Serbisë dhe Kosovës me zyrtarët më të lartë evropianë dhe amerikanë, por pothuajse pa rezultate që çojnë në de-përshkallëzimin, transmeton InLajmi.
Nuk është aspak inkurajuese deklarata e presidentit serb Aleksandar Vuçiq pas takimit të fundit me Sekretarin e Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, 2 ditë më parë, se “gjërat po dalin jashtë kontrollit”, edhe pse “Brukseli kërkon deeskalim”.
Bashkëbiseduesit e Danas e mirëpresin gatishmërinë e Vuçiqit për t’u takuar me përfaqësuesit e NATO-s, sepse, pajtohen, kjo mund të ketë vetëm efekte pozitive, siç thonë ata, për paqen në të gjithë rajonin.
Kështu, Nikola Luniq, drejtor ekzekutiv i Këshillit për Politika Strategjike, thotë për Danas se “çdo takim mes Presidentit të Serbisë dhe Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s duhet të mirëpritet, sepse kontribuon në rritjen e nivelit të mirëkuptimit, dhe rrjedhimisht në një siguri më të madhe për të gjithë në rajon, që korrespondon edhe me interesat kombëtare të Republikës së Serbisë”.
“Duke pasur parasysh se rajoni i Ballkanit Perëndimor është me interes strategjik për NATO-n, kjo u pa edhe gjatë Samitit të fundmi në Vilnius, ndërsa Serbia duhet përfundimisht të ndërtojë marrëdhënie besimi me Aleancën, e cila është e përkushtuar për paqen dhe stabilitetin në krahinën jugore serbe në përputhje me mandatin e OKB-së”, thotë Luniq.
Çdo përshkallëzim i tensioneve dhe konflikt i mundshëm, shton ai, mund të ketë pasoja të pakuptueshme në kontekstin e paqëndrueshmërisë globale dhe rëndësisë aktuale gjeopolitike të rajonit tonë.
Prandaj thotë Luniq se “Beogradi duhet t’i qaset problemit të sigurisë me Prishtinën në mënyrë realiste dhe të arsyetuar, pa emocione dhe keqkuptime të panevojshme, veçanërisht ato për marrëdhëniet “vëllazërore””.
Siç pohon ai, është e qartë synimi i liderëve politikë të Prishtinës është për të kapitalizuar mbështetjen e politikës së jashtme të vendeve të fuqishme përmes përshkallëzimit të konfliktit dhe shpresa se në një konflikt potencialisht të shkaktuar, Perëndimi do të angazhohet sërish në anën e tyre.
” Veç kësaj, duhet të kujtojmë se Prishtina po zhvillon edhe marrëveshje ushtarake dypalëshe me vende të caktuara, gjë që rezultoi me dorëzimin e fundit të dronëve turq. Fakti që Prishtina do t’i transformojë Forcat e Sigurisë së Kosovës në Forca të Armatosura të Kosovës në vitin 2028, kanë shpallur aplikimin për anëtarësim në NATO, dhe se do të vendosin shërbimin e detyrueshëm ushtarak, i imponon Serbisë rreziqe të pashmangshme të sigurisë ndaj të cilave ajo duhet të përgjigjet”, tha Luniq.
Sipas tij, përgjigja optimale do të ishte integrimi i marrëveshjes eventuale politike ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës me një marrëveshje sigurie me garanci të besueshme nga vendet apo organizatat më të fuqishme.
“Për të parandaluar konfliktet e ardhshme, një konflikt të ngrirë apo një garë armatimesh, një marrëveshje e tillë do të përcaktonte strukturën dhe aftësitë e Forcave të Armatosura (tani për tani) hipotetike të Kosovës, me mekanizma për kontroll dhe verifikim të efektivitetit. Sido që të jetë, Serbia përballet me sfida të tilla të sigurisë rajonale dhe globale, të cilave nuk është në gjendje t’i përgjigjet vetë, dhe veçanërisht jo në cilësinë e një vendi ushtarakisht neutral me një buxhet të kufizuar të mbrojtjes”, theksoi Luniq.
Ai theksoi se “ne jemi dëshmitarë të marrëdhënieve të reja gjeopolitike në botë dhe ende nuk jemi pjekur për të kuptuar se çfarë do të thoshte rënia e Murit të Berlinit”.
“Armatosja e shpejtë e NATO-s dhe BE-së, si dhe sofistikimi i kërcënimeve të sigurisë, të cilave pak vende në botë mund t’u përgjigjen në mënyrë të pavarur, na detyrojnë të marrim të vetmin vendim të saktë, që është sistemi i sigurisë kolektive. Pa angazhimin e aleancave dhe ndërtimin e detyrimeve të ngushta kontraktuale me vendet e rajonit, duhet t’i frikësohemi historisë së papërfunduar të Ballkanit dhe skenarëve apokaliptikë globalë” përfundon Nikola Luniq.
Suzana Grubjeshiq nga Qendra për Politikë të Jashtme thotë për Danas se tema kryesore e takimit Vuçiq-Stoltenberg ka qenë situata në veri të Kosovës dhe përpjekjet që duhet të bëjnë të gjitha palët në mënyrë që të deeskalohet dhe të kthehet në normalitet.
“KFOR-i, gjegjësisht NATO-ja, ka një rol kyç në sigurimin e paqes dhe stabilitetit, dhe pas tensioneve të fundit dhe mjaft konflikteve serioze, ky rol është edhe më i rëndësishëm”, tha Grubjeshiq, duke shtuar se është e vërtetë që Kosova nuk është vetëm problem politik, por edhe problem i madh i sigurisë.
“Prandaj, në konkluzionet e samitit të mbajtur së fundmi në Vilnius, NATO-ja i bëri thirrje Beogradit dhe Prishtinës që të deeskalojnë tensionet, të kthehen në tryezën e bisedimeve dhe të gjejnë një zgjidhje të përhershme në marrëdhëniet mes dy palëve. Ndërmjetësuesit evropianë dhe amerikanë po punojnë intensivisht për këtë, por gjithçka ende sillet rreth formimit të Asociacionit, si një obligim i paplotësuar i palës kosovare nga viti 2013”, deklaroi Grubjeshiq./InLajmi/
