Ngjarje
17 – Germanicus kthehet në Romë si hero; ai sapo kishte korrur fitore mbi fiset Cherusci, Chatti dhe fise të tjera gjermane në perëndim të Elbës.
451 – Zhvillohet Beteja e Avarayr mes rebelëve armenë dhe forcave të perandorisë Sasanide. Perandoria i mposhti armenët ushtarakisht, por u garantoi atyre lirinë për të praktikuar hapur krishtërimin.
946 – Mbreti Edmund i Anglisë vritet ndërsa sulmohet nga një vjedhës gjatë meshës me rastin e Ditës së Shën Agustinit.
1293 – Një tërmet godet Kamakuran dhe Kanagawan në Japoni, duke vrarë rreth 30,000 banorë.
1637 – Masakër në Luftën Pequot: Një forcë protestante nën kapitenin anglez John Mason sulmon fshatin Mystik të fisit Pequot, Konektikat, duke masakruar rreth 500 indianë autoktonë. Kështu filloi lufta Pequot që e shfarosi këtë fis indian.
1647 – Alse Young bëhet personi, përkatësisht gruaja, e parë e ekzekutuar si shtrigë në kolonitë Amerikane, kur varet në Hartford, Connecticut.
1770 – Në More, Peloponez, fillon Revolta Orlov kundër Perandorisë Osmane. përpara Luftës greke të Pavarësisë. Rebelimi dështoi plotësisht. Grekët ishin të papërgatitur, ndërsa idea për revoltë erdhi nga jashtë – ajo u organizua me nismën e kontëve Grigory, Fyodor dhe Aleksey Orlov, 3 vëllezër rusë. Disa historianë mendojnë se qëllimi i rebelimit ishte jo rilindja kombëtare greke apo pavarësia, por zgjerimi i sferës së ndikimit rus në Ballkan duke iu drejtuar të krishterëve ortodoksë në përgjithësi, dhe jo grekëve në veçanti.
1805 – Napoleon Bonaparta kurorëzohet mbret i Italisë në Katedralen e Milanos
1907 – Në Winterset, Iowa, lindi Marion Morrison – i njohur më pas si John Wayne – kryeimazhi i heroit amerikan. Karrira e tij 50 vjeçare në kinematografi filloi më 1930 në filmat ‘western’ dhe pastaj në filma me luftë. I nderuar me çmimin Oskar për rolin në filmin “True Grits”, John Wayne ose “Duka”, siç e thërrisnin, pas çdo filmi ishte vazhdimisht objekt kritikash, por audienca e donte – shtatlartë, me një të folur të shtruar, ai ishte aktor i madh por edhe patriot i madh, superhero, gjithmonë në role pozitive dhe asnjëherë i vrarë. Wayne vdiq më 11 qershor 1979 nga kancerit në stomak – e vetmja betejë që nuk mundi të fitojë. Në një rast kur e pyetën se cila ishte këshilla e tij për një person që dëshironte të bëhej aktor, John Wayne u përgjigj: “Bisedo ulët, flit ngadalë dhe mos flit shumë” – këshillë e mire, jo vetëm për aktorët.
1969 – Anija amerikane Apollo 10 kthehet në Tokë pas një prove të suksesshme 8 – ditore në përgatitje për uljen në Hënë në misionin e ardhshëm.
1971 – Kongresi amerikan miraton Aktin e Festës Kombëtare duke shpallur të hënën e fundit të muajit maj si Ditën Përkujtimore që lindi nga Lufta Civile dhe nga dëshira për të nderuar të rënët – Kjo ditë u shpall zyrtarisht më 5 Maj 1868 nga gjenerali John Logan, si Dita e Dekorimit (Zbukurimit). Në urdhërin e ditës së gjeneralit thuhes se “30 maji 1868, caktohet për vendosjen, mbjelljen e luleve dhe përkujdesjen për varet e njerëzve që ranë gjatë Luftës Civile. Në ditën e parë të Dekorimit, gjenerali James Garfield mbajti një fjalim në Varrezat Kombëtare të Arlingtonit, dhe 5,000 pjesëmarrës vendosën lule në varret e ushtarëve të Unionit dhe ushtarëve të Konfederatës. Shteti i parë që e njohu zyrtarisht këtë festë ishte New York në vitin 1873. Shtetet e Jugut refuzuan ta vëzhgonin, deri pas Luftës së Parë Botërore. Dhe vetëm në vitet 1960, Dita e Dekorimit filloi të quhej Dita Përkujtimore për të gjithë amerikanët e vrarë në luftra (përfshi dhjetra shqiptaro amerikanë që nga Lufta e Parë Botërore. Në vitin 1946, shqiptaro amerikanët e sapo kthyer nga Lufta e Dytë, themeluan në Boston, Masaçusets Shoqatën e Veteranëve. Shoqata u krijua me nismën Dr Andrew Elia i cili kishte shërbyer si mjek ushtarak në forcat e marines amerikane gjatë Luftës së Dytë Botërore. (frosina.org)
1978 – Kazinoja e parë e ligjshme në SHBA hapet në Atlantic City, jashtë Nevadës.
1981 – Kryeministri i Italisë Arnaldo Forlani dhe kabineti i tij i koalicionit japin dorëheqjen pas një skandali mbi anëtarësimin në grupin pseudo – masonik P2 (Propaganda Due).
1986 -Komuniteti Evropian miraton flamurin evropian, simbol i Bashkimit Evropian, por edhe i identitetit në kuptim më të gjërë. Flamuri Evropian përbëhet nga 12 yje të arta në një rreth me sfond blu. Yjet simbolizojnë idealet e bashkimit, solidaritetit dhe harmonisë mes popujve të Evropës. Numri i yjeve nuk lidhet me numrin e shteteve anëtare të BE-së, edhe pse rrethi është simbol uniteti.
1998 – Australia shënon për herë të parë Ditën Kombëtare të Keqardhjes dhe Pajtimit. Kjo ditë ka të bëjë me respektimin e trashëgimisë të fiseve autoktone dhe vlerësimin e drejtësisë dhe barazisë për të gjithë australianët pavarësisht prejardhjes, ngjyrës, racës.
1999 – Kina përgënjeshtroi t’u ketë vjedhur Shteteve të Bashkuara sekrete bërthamore, duke akuzuar raportin ‘COX’ të Kongresit amerikan se ka formuluar akuza “absurde pa bazë dhe plot me paramendime”. “Raporti Cox” e poshtëronte Kinën dhe e akuzonte se ka kërcënuar sovranitetin e Shteteve të Bashkuara, duke theksuar se Kina ka vjedhur të ashtuquajturat “Teknologji ushtarake”.
2002 – Njeriu më i moshuar i Australisë dhe veterani më i vjetër i Luftës së Parë Botërore në vend, Jack Lockett, vdiq në moshën 111 vjeç. Lockett vdiq pasi u shtrua në spital në qytetin Bendigo në shtetin e Viktorias.
2004 -Veterani i ushtrisë amerikane Terry Nichols u gjet fajtor për 161 vrasje pasi kishte ndihmuar për të kryer shpërthimin në qytetin Oklahoma më 19 prill 1995. Nikols është duke vuajtur dënimin me burgim të përjetshëm në Kolorado, ndërsa autori i shpërthimit, Timothy Mcweig u ekzekutua në karrrige elektrike në vitin 2001.
2011 – Ratko Mlladiç, ish- gjeneral serb boshnjak përgjegjës për masakrën e mbi 8,000 muslimanëve në Srebrenicë në vitin 1995, u gjet dhe u arrestua në Lazarevo, fshat në veri të Beogradit. Ai u dërgua në gjykatën në Hagë për krime lufte. Në prill 2014, gjykatësi refuzoi të hedhë poshtë dy nga paditë për genocidi, duke thënë se ka prova të mjaftueshme për të gjitha akuzat.
2011 Serbi, arrestohet Ratko Mlladiq ish gjenerali serb i Bosnjes.
Lindje
- 1566 – Mehmed i III, sulltan i peranorise osmane
- 1867 – Marija od Tecka, mbretereshe britaneze,
- 1907 – John Wayne, aktor amerikan
- 1926 – Miles Davis, jazz trompetist amerikan
- 1943 – Ismet Bekrić, letrar boshnjak
- 1949 – Ward Cunningham themelues i wikit të parë
Vdekje
- 1421 – Mehmed I sulltan i perandorisë Osmane
- 1512 – Bajazid II, ulltan i perandorisë Osmane
- 1762 – Alexander Gottlieb Baumgarten, filozof gjerman
- 1941 – Vasil Laçi atentatori i Viktor Emanueli i III, dënohet me vdekje, dhe varet.
- 1976 – Martin Heidegger, filozof gjerman
