Javën e kaluar, Komisioni Evropian rekomandoi që Ukrainës dhe Moldavisë t’u jepet statusi i kandidatit për në Bashkimin Evropian, ndërsa Gjeorgjia duhet të plotësojë një sërë kushtesh përpara se të merret në konsideratë pët statusin e kandidatit.
Në një samit në Bruksel më 23-24 qershor, liderët e të 27 shteteve të BE-së do të shqyrtojnë të tri kërkesat për statusin e kandidatit.
Por, përveç atyre zhvillimeve të mundshme, ka zhvillime të tjera kryesore që ia vlen të shikohen nga afër.
Të gjitha indikacionet sugjerojnë se udhëheqësit e BE-së do të miratojnë rekomandimet e përcaktuara nga Komisioni Evropian javën e kaluar.
Kjo do të thotë se Ukraina dhe Moldavia do të marrin statusin e kandidatit në mbrëmjen e 23 qershorit, por duhet të përmbushin një sërë kushtesh për të avancuar më tej në rrugët e tyre përkatëse të pranimit.
Gjeorgjia, nga ana tjetër, së pari do të përballet me një sërë kushtesh përpara se vendi të arrijë statusin e kandidatit.
Ndoshta, megjithatë, pjesa më interesante në draftin e fundit të samitit të BE-së të parë nga Radio Evropa e Lirë është një fjali në lidhje me Ukrainën dhe Moldavinë që thotë: “Këshilli [Evropian] do të vendosë për hapat e mëtejshëm pasi të plotësohen plotësisht të gjitha këto kushte.”
A do të thotë kjo se Ukraina dhe Moldavia do të jenë gati për të hapur bisedimet e pranimit pasi të plotësohen këto kushte? Apo do të thotë se do të vendosen edhe më shumë kushte përpara çdo hapi të mëtejmë?
Kjo do të ishte hera e parë që BE-ja do të jepte statusin e kandidatit, por gjithashtu do t’i bashkëngjiste kushte, kështu që Ukraina dhe Moldavia do të ishin në një territor shumë të paeksploruar.
Përsëri zhgënjim i mundshëm për Ballkanin Perëndimor
Derisa liderët e BE-së ka të ngjarë të ndërmarrin hapin historik për të treguar se Ukraina, Moldavia dhe Gjeorgjia një ditë do të jenë pjesë e bllokut, ata që shpresojnë në të ardhmen Ballkanit Perëndimor në BE, mund të përballen me një samit tjetër zhgënjyes.
Udhëheqësit nga Shqipëria, Bosnje-Hercegovina, Kosova, Mali i Zi, Maqedonia e Veriut dhe Serbia pritet të jenë të gjithë në Bruksel për të takuar homologët e tyre të BE-së më 23 qershor për një takim të Ballkanit Perëndimor para samitit më të madh.
Maqedonia e Veriut, Mali i Zi, Shqipëria, Serbia dhe Turqia janë të gjitha vende kandidate zyrtare për t’u anëtarësuar në BE, megjithatë Bosnja dhe Kosova janë vetëm vende kandidate potenciale.
Më 21 qershor, kryeministri shqiptar, Edi Rama, pyeti nëse do të kishte kuptim që ata të paraqiteshin, nëse takimi rezulton në një tjetër “jo”, pas tubimeve të ngjashme ku Brukseli nuk ia ndau asnjë lajm të mirë.
Ai ka konfirmuar praninë e tij, edhe pse atmosfera në mesin e vendeve aspirante të Ballkanit është më shumë se paksa e dobët.
Ka ende një shans që Maqedonia e Veriut dhe Bullgaria të mund të rregullojnë dallimet e tyre përpara ose gjatë samitit, në mënyrë që Shkupi, së bashku me Shqipërinë, të marrin një dritë jeshile për fillimin e negociatave të pranimit në BE.
Por, Bosnje-Hercegovina nuk do të marrë statusin e kandidatit, pasi shumica dërrmuese e vendeve anëtare të BE-së besojnë se nuk ka kryer reforma të mjaftueshme në vitet e fundit.
Kurse, shpresat e Kosovës për të marrë përfundimisht liberalizimin e vizave duket se do të shuhen edhe pse mund të ketë një angazhim për të nisur procesin politik në atë front më vonë në vjeshtë.
Bashkësia e re Politike Evropiane e Macronit
Ky samit do të jetë i fokusuar në zgjerimin e BE-së, por ideja e rritjes së anëtarësimit në klub ende i bën disa vende, veçanërisht në pjesën perëndimore të BE-së, paksa të turbulluara.
Kjo është arsyeja pse liderët e BE-së do të diskutojnë gjithashtu idenë e fundit të presidentit francez, Emmanuel Macron, për një Bashkësi e re Politike Evropiane gjatë darkës më 23 qershor.
Dokumenti francez, i shpërndarë në Bruksel javën e kaluar, bën thirrje për krijimin e një organi të ri politik me kompetenca vendimmarrëse, i cili do të mblidhet disa herë në vit në nivele të ndryshme politike dhe do të jetë i hapur për të gjitha shtetet evropiane “që ndajnë një grup të përbashkët të vlerave demokratike”.
Ndërsa Parisi është përpjekur shumë të shpjegojë se ky krijim i ri nuk do të ishte një zëvendësim për zgjerimin e BE-së, disa vende janë shumë të kujdesshëm, nga frika se Ukraina dhe vendet e Ballkanit Perëndimor do të mbeteshin përgjithmonë në një lloj “gjysme të rrugës” të BE-së.
Prisni disa shkëmbime të nxehta për këtë, veçanërisht me një president francez që vjen nga një zhurmë e vërtetë në zgjedhjet parlamentare gjatë fundjavës dhe mund të mos jetë shumë i prirur për kompromis.
Idetë për Rusinë po mbarojnë
Një pjesë e madhe e samitit, kuptohet, do t’i kushtohet luftës së Rusisë kundër Ukrainës – por ka një ndjenjë të veçantë, brenda dhe jashtë Brukselit, se bllokut po i mbarojnë idetë e reja.
Do të ketë një thirrje për të rritur më tej mbështetjen ushtarake për Kievin dhe për t’i dhënë Ukrainës një paketë tjetër ndihme financiare me vlerë deri në 9 miliardë euro.
Kur bëhet fjalë për grurin e ngecur në portin e Odesës, për shkak të një bllokade detare ruse, shumë në Bruksel ende shpresojnë se sekretari i Përgjithshëm i OKB-së mund të jetë në gjendje ta zgjidhë çështjen.
Dhe, në lidhje me kërcënimet e zëshme të Moskës kundër Lituanisë për bllokimin e mallrave ruse të sanksionuara nga BE-ja për të hyrë në enklavën ruse të Kaliningradit, ka ende diskutime nëse ndonjë mbështetje me shkrim për Vilniusin do të hyjë në deklaratën përfundimtare.
Edhe në lidhje me sanksionet, lodhja është e dukshme në korridoret e pushtetit të Brukselit.
Pasi ka pasur vështirësi për të miratuar rundin e fundit të masave kufizuese, veçanërisht një embargo ruse të naftës me zbrazëtira të shumta, projekt-teksti është mjaft i paqartë: “Puna do të vazhdojë për sanksionet, duke përfshirë forcimin e zbatimit dhe parandalimin e anashkalimit”.
