Gazsjellësi Yamal-Europe, që normalisht transporton gaz rus në Evropë, në javën e fundit ka dërguar gaz në drejtim të kundërt, duke nxitur rritje të tensioneve midis Moskës dhe fqinjëve të saj perëndimorë.
Në vend se të dërgonte gaz në tregjet evropiane, që po përballen me krizë energjetike për shkak të rritjes së çmimeve, gazi shkoi në lindje për në Poloni dhe Ukrainë, një zhvillim për të cilin Rusia fajëson spekulimet e bëra nga kompanitë gjermane.
Më poshtë mund të mësoni sesi funksionon ky gazsjellës.
Statistika të rëndësishme
Gazsjellësi Yamal-Europe është i gjatë mbi 2,000 kilometra dhe bart gaz nga rajoni i pasur me këtë lëndë, Yamal në Arktikun rus.
Gazsjellësi kalon përmes qytetit Smolensk në perëndim të Rusisë. Më pas kalon nëpër Minsk të Bjellorusisë, për të vazhduar nëpër Poloni, përpara se të arrijë në stacionin e kompresorit në Mallnov në afërsi të Frankfurt an der Oder, që gjendet në afërsi të kufirit midis Gjermanisë dhe Polonisë.
Ndërtimi i këtij gazsjellësi nisi më 1994 dhe më 2006 arriti kapacitetin e paraparë vjetor prej pothuajse 33 miliardë metër kubikë gaz. Kjo sasi është rreth një e gjashta e eksporteve të gazit rus në Evropë.
Në pronësi të kujt është ky gazsjellës?
Një pjesë e gazsjellësit në Poloni është në pronësi të EuRoPol Gaz, një sipërmarrje e përbashkët e gjigantit rus të energjisë, Gazprom dhe PGNiG të Polonisë.
Seksioni gjerman i gazsjellësit është në pronësi të WINGAS, një sipërmarrje e përbashkët midis Gazpromit dhe kompanisë së naftës dhe gazit, Wintershall DEA. Wintershall, nga ana tjetër, është në bashkëpronësi të grupit gjerman të kimikateve BASFT dhe LetterOne të Rusisë.
Kontrata polake
Kontrata afatgjate për transitin e gazit midis Rusisë dhe Polonisë skadoi në muajin maj të vitit 2020. Që atëherë, Gazpromi, përmes ankandeve, ka bërë kontrata afatshkurtra të transitit të gazit përmes këtij gazsjellësi.
Por, që prej 19 dhjetorit nuk ka pasur asnjë kontratë për të sjellë gaz dhe gazsjellësi ka dërguar gaz në drejtimin e kundërt.
Kompanitë që kanë pasur kontrata për furnizim me gaz, kanë thënë se gjatë kësaj kohe kanë pranuar gaz.
Zjarri shihet pranë një pusi prej ku nxirret gazi natyror në Dakotën Veriore në SHBA, 26 gusht, 2021.
Gazi në drejtimin e kundërt
Gazsjellësi Yamal-Europe shpesh ndodh që gazin të dërgojë në drejtim të kundërt, kur transportohet nga Gjermania në Poloni. Në gjë e tillë kishte ndodhur edhe në tetor.
Dërgimi i gazit në drejtimin e kundërt nënkupton se nuk ka pasur kërkesa për të dërguar gaz në Gjermani, shtet që gjithashtu pranon gaz rus përmes gazsjellësit Rrjedha Veriore 1, tubacion që kalon përmes Detit Baltik.
Tarifat e transitit të gazit
Gjiganti i naftës dhe gazit rus, Gazprom dërgon gaz në Gjermani me çmime më të lira sesa në Poloni, me qëllim që të kompensojë tarifat të transitit, që përfshijnë dërgimin e gazit në një distancë më të largët.
Megjithatë, kjo e komplikon shitjen e gazit pasi Bashkimi Evropian lejon rieksportimin e gazit, gjë që më parë ishte e ndaluar nga kompania Gazprom. Por, Gazpromi më 2017, hoqi këtë ndalesë për rieksportimin e gazit, si pjesë e një hetimi nga evropianët lidhur me praktikat anti-monopol që kjo kompani ruse ushtronte në Evropë.
Kjo lejon që gazit të blihet me çmim më të lirë nga Rusia në Gjermani dhe t’iu shitet blerësve nga shtetet e tjera, me fitim.
Në të kaluarën, Moska vazhdimisht ka akuzuar Ukrainën se po mbante gazin e nisur për në Evropë, në vend se të lejojë transitin, duke penguar eksportet ruse, veçanërisht në dimrin e viteve 2008-2009.
Ukraina mohon çdo keqbërje.
Presidenti rus, Vladimir Putin, deklaroi javën e kaluar se Gjermania po ia rishiste gazin rus Polonisë dhe Ukrainës, në vend se të lejonte që kjo lëndë të arrinte në tregun evropian, shkruan Radio Evropa e Lirë.
Ministria e Ekonomisë së Gjermanisë nuk ka dashur që të komentojë këto deklarata.
