2 korriku ndër vite

2 Korriku është dita e 183-të e vitit, deri në fund të tij janë edhe 182 ditë.

Ngjarje

437 – Valentinian III fillon mbretërimin mbi Perandorinë Romake të Perëndimit. Nëna e tij Galla Placidia (nga familja konstandiniane) përfundoi regjencën, por vazhdoi të ushtrojë ndikim politik. Mbretërimi Valentinian u shënua me shpërbërjen e Perandorisë Perëndimore; ai humbi pothuajse të gjithë Afrikën e Veriut, të gjithë Spanjën perëndimore, dhe shumicën e Galicisë. Valentinian gjithashtu i dha autoritet më të madh Papatit, duke njohur parësinë e peshkopit të Romës bazuar në meritat e shën Pjetrit; Valentinian filloi të largojë të gjithë hebrenjtë nga rradhët e ushtrisë, i frikësuar nga aftësitë e tyre për korruptuar të krishterët që shërbenin në ushtrinë romake.

1504 – Bogdan III bëhet Voivodë i Moldavisë. Në vitin 1514, për të bllokuar kërcënimin tatar, ai shfrytëzoi ndihmën nga një sundimtar i fuqishëm, duke u bërë vasal i perandorisë osmane – dhe ia dorëzoi Moldavinë Sulltan Selimit.

1555 – Admiral osman Turgut Reis sulmon qytetin italian Paola, në Kozenca, Kalabri. Pastaj ai vazhdoi sulmet përgjatë gjithë bregdetit italian derisa mbërriti në San Remo prej nga u kthye në Stamboll, ku sulltani i jep titullin pasha.

1698 – Shpikësi anglez Thomas Savery regjistron patentën e motorit të parë me avull.

1776 – Amerikë; Kongresi Kontinental miraton një rezolutë për ndërprerjen e lidhjeve me Mbretërinë e Britanisë së Madhe, edhe pse formulimi i Deklaratës së Pavarësisë zyrtarisht do të miratohej pas dy ditësh, më 4 korrik.

1777 – Vermonti bëhet territor i parë amerikan që heq skllavërinë.

1853 – Ushtria ruse kapërcen lumin Pruth në Principatat e Danubit, Moldavi dhe Vllahi, duke ndezur shkëndijën për Luftën e Krimesë.

1871 – Victor Emmanuel II i Italisë hyn në Romë, duke ia marrë qytetin Papës.

1877 – Lindi Hermann Hesse, autor dhe poet romantik gjerman-zviceran; nderuar me Çmimin Nobel në letërsi më 1946 (vdiq më 1962).

Në udhëtim, nga Hermann Hesse
(shqipërim)

Mos u dëshpëro,
Shpejt do të vijë nata,
Kur mund të shohim hënën e ftohtë
Duke qeshur fshehtas
Mbi fshatin e zbehtë
Ndërsa shlodhemi, dorë për dore.
Mos u dëshpëro,
Shpejt do të vijë koha
Kur mund të pushojmë.
Kryqet tona do të qëndrojnë
Përkrah buzë rrugës së ndriçuar,
Dhe shiu e bora bien,
Erërat vijnë e shkojnë.

1881 – Charles J. Guiteau plagos presidentin amerikan James Garfield, i cili vdiq nga infeksioni i plagës më 19 shtator.

1897 – Shkencëtari italian Guglielmo Marconi regjistron në Londër një patentë për radio.

1900 – Kryhet fluturimi i parë me Zeppelin mbi liqenin Constance pranë Friedrichshafen, Gjermani.

1921 – Lufta e Parë Botërore: Presidenti amerikan Warren G. Harding nënshkruan rezolutën e Knox-Porter, duke i dhënë fund zyrtarisht luftës ndërmjet Shteteve të Bashkuara dhe Gjermanisë perandorake.

1934 – Nata e thikave të gjata të Hitlerit përfundon me vdekjen e udhëheqësit Ernst Rohm – ai u vra me urdhër të Henri Himlerit pasi shihej si rival në hierarkinë naziste.

1937 – Amelia Earhart dhe bashkë-piloti Fred Noonan zhduken mbi Oqeanin Paqësor duke u përpjekur për të bërë fluturimi e parë rreth botës përgjatë vijës ekuadoriale.

1961 – Ketchum, Idaho – Ernest Hemingway u gjet i vdekur në shtëpinë e tij, goditur në kokë me armë gjahu. Gruaja e tij, Maria, tha se ai kishte vrarë veten aksidentalisht ndërsa po pastronte armën. Hemingway, shkrimet e të cilit i dhanë një çmimi Nobel dhe një çmimin Pulitzer, do të kishte qenë 62 vjeç më 21 korrik 1961. Ai ishte gjahtar i përkushtar dhe ekspert për armët e zjarrit. Babai i tij, Dr Clarence E. Hemingway, gjithashtu kishte qenë i dhënë pas gjuetisë; edhe ai qëlloi veten për vdekje në shtëpinë e tij në vitin 1928 në moshën 57 vjeç. Tema e vetëvrasjes së të atit është përmendur shpesh tërthorazi në tregime të shkurtra të Hemingwayt dhe të paktën në një roman, “For Whom the Bell Tolls”. Ernest Hemingway jetoi mes të shtënave dhe me vdekjen pranë; i plagosur nga predha mortajash në Itali në Luftën e Parë Botërore; thuajse gjeti vdekjen në Luftën Civile spanjolle, kur tre predha ranë në dhomën e tij të hotelit. Në Luftën e Dytë Botërore, ai u plagos në një aksident me makine gjatë një nate bombardimesh. Hemingway gati vdiq nga helmimi i gjakut gjatë një safari afrikan; ai dhe gruaja e tij shpëtuan gjallë nga një aksident ajror në vitin 1954. Presidenti John Kenedi mbajti zi për vdekjen e Ernest Hemingwayt, të cilin e quajti një nga shkrimtarët më të mëdhenj të Amerikës dhe një nga qytetarët e mëdhenj të botës.

1964 – Presidenti amerikan Lyndon B. Johnson nënshkruan Aktin e të Drejtave Civile për ndalimin e ndarjes raciale në mjediset publike.

1966 – Ushtria franceze shpërthen një bombë bërthamore në Mururoa – prova e parë bërthamore franceze në Paqësor.

1976 – Fundi i Republikës së Vietnamit; Komunistët e Veriut shpallin bashkimin e vendit duke formuar Republikën Socialiste të Vietnamit.

1986 – Rodrigo Rojas dhe Carmen Gloria Quintana u dogjën të gjallë gjatë një demonstrate në rrugë kundër diktaturës së krahut të djathtë të gjeneralit Augusto Pinoçet në Kili.

1990 – Tërmet politik në Tiranë, valët e të cilit do të ndjeheshin gjatë gjithë vitit. Rreth 400 vetë vërshuan njëkohësisht në 9 ambasada të huaja; vala e njerëzve vazhdoi derisa numri arriti në disa mijëra. Në Pleniumin e Komitetit Qendor të PPSH-së, udhëheqësi Ramiz Ali tha se kjo ngjarje nuk ishte shrehje e pakënaqësisë ndaj regjimit, por veprim i organizuar nga armiqtë e brendshëm e të jashtëm. Gjithësesi, qeveria nuk mund t’i bënte ballë shprehjes së një pakënaqësie kaq masive, si dhe e ndodhur nën presionin ndërkombëtar, nga data 9 deri më 13 korrik i pajisi me pasaporta për të emigruar të gjithë të strehuarit, rreth 5 mijë shtetas, që ato ditë guxuan të shprehnin hapur pakënaqësinë e grumbulluar.

1990 – Asambeja në Prishtinë shpall pavarësinë e Republikës së Kosovës nga Serbia, hap tepër i guximshëm, cilësuar si pikënisja e asaj që Kosova gëzon sot.

1994 – Shqipëri; ish-presidenti komunist Ramiz Alia (1925 – 2011) dënohet me 4 vjet burgim nën akuza për shpërdorim pushteti dhe shkelje të të drejtave të shtetasve – dënim i lehtë për akuza të rënda, thane disa.

1999 – Shkrimtari amerikan, Mario Puzo – autor i librit “Kumbari” – vdes në moshën 78-vjeçare.

2001 – Për herë të parë – Një zemër artificiale, AbioCor, implantohet duke zevendësuar një zemër të sëmurë.

2002 – Steve Fossett bëhet personi i parë që fluturon solo rreth botës pa ndalesë në një balonë.

Lindje

1714 – Christoph Willibald Gluck, kompozitor gjerman
1724 – Friedrich Gottlieb Klopstock, shkrimtar gjerman
1862 – William Henry Bragg, muzikant anglez
1869 – Hjalmar Söderberg, shkrimtar, gazetar suedez
1877 – Hermann Hesse, letrar zvicerano-gjerman , fitues i çmimit Nobel për letersi
1903 – Olavi i V, mbret norvegjez
1904 – René Lacoste, teniser dhe kreator mode francez
1925 – Patrice E. Lumumba, politikan afrikan dhe kryetar i Kongos
1930 – Carlos Menem, politikan argjentinas
1940 – Kenneth Clarke, politikan britanik
1947 – Larry David, aktor, shkrimtar, humorist dhe drejtor filmi
1985 – Ashley Tisdale, aktore dhe këngëtare Americane