Sot u publikua raporti “Abortet në Kosovë” nga Qendra për Art dhe Komunitet – Artpolis në të cilin është bërë analiza e aborteve dhe shëndetit riprodhues nga viti 1999 deri më 2019.
Hulumtuesja e KIPRED, Donjeta Morina, ka njoftuar lidhur me raportin e publikuar nga autorja Ilirjana Banjska. Morina deklaroi se çdo femër mund të vendos lirshëm mbi ndërprerjen e shtatzanisë sipas kriterve ligjore. Prandaj sic tha ajo, edhe mjekët kanë të drejtë të refuzojnë kryerjen e aborteve, por sipas saj duhet të gjendet një zgjidhje brenda atij institucioni. “Raporti është bërë nga Ilirjana Banjska.
Si është rregulluar sipas ligjit dhe si është kry aborti përgjatë 20 viteve. Ajo ka përdorur disa metoda kuantitative. Intervistat gjysmë të strukturar me dy gjinekolog, shtatë farmacistë një zyrtar publik nga Ministria e Shëndetësisë dhe një zyrtar nga instituti i shëndeti publik në Kosovë. Kufizimet e këtij raporti kanë qenë, mungesa e të dhënave të besueshme mbi abortet, vështirësitë në caktimin intervistave, si dhe koha dhe resurset e pamjaftueshme.
Çdo femër mund të vendos lirshëm mbi ndërprerjen e shtatzanisë sipas kriterëve të përcaktuara me ligj. Mjeket kanë të drejtë të refuzojnë abortin që kryhet në të institucion por duhet ta gjej një zgjidhje brenda atij institucioni”, tha Morina. Morina theksoi se nuk ka numra të saktë të aborteve të kryera, pasi gjysma e tyre kryhen në klinika private. “Një realitet i shtrëmbëruar, në çdo institucion shëndetësor janë të detyruar të mbajnë të dhënat lidhur me ndërprerien e shtatzanisë.
Kosova nuk ka të dhënë të sakta për ndërprerjet e aborteve. 4.8 aborte për çdo 1mijë lindje të gjallë. Gratë që kanë pasur abort 7.9% në vitin 2009. Kjo është shkuar duke u rritur. Rrjeti i grave të Kosovës në vitin 2016 thotë se 11% e grave kanë pasur abort. Statistikat e QKUK-së thonë se janë kryer 1007 aborte , mosha e tyre ka qenë prej 20-35.
Nuk ka numra të saktë të aborteve pasi gjysma e tyre kryhen në klinika private. 2017 janë kryer 1919 aborte sipas institutit për shëndetësi publike kombëtare të Kosovës”, u shpreh ajo. “2016 kanë lindur 111.2 meshkuj për 100 femra, në vitin 2017 kanë lindur 105 meshkuj për 100 femra sipas organizatës botërore të shëndetësisë. Njohuria për kontraceptiv ka filluar të rritet. Të vazhdojnë studime më të madh për abortet, të rregullohet edukimin seksual të detyrueshëm në të gjitha shkollat dhe institucionet e shëndetësisë”, ka thënë Morina.
Adelina Berisha, aktiviste për çështje të drejtave të grave, RrGK, deklaroi se duhet t bëhet inspektimi i klinikave private, pasi siç tha ajo, ato po ndihmojnë abortet e grave. “Ne jemi me të dhënë të njëjta. Aborti është i lejushëm deri në javën e 10 të shtatzanisë.
Fatkeqësia më e madhe është se ka numër të vogël të aborteve pasi abortet kryhen në mënyrë ilegale. Me të vërtetë diçka është duke u rrezikuar. Të ketë inspektim më të madh të klinikave private. Fokusi jomë duhet koncentrohet të këto klinika të cilët ndihmojnë abortin te gratë. Hapat mund ti blesh në çdo barnatore, madje kanë një çmim të lirë por duhet të dihen efektet anësore”, tha ajo.
Kryetari i Federatës së Sindikatave të Shëndetësisë dhe Gjinekolog, Blerim Syla, theksoi se jetojmë në një shoqëri partiarkale e cila vendoset nga dikush tjetër. Por, sipas tij, me amandementimin e legjislacionit të ri është e rregulluar me mirë. Syla thotë se edukata seksuale duhet të jetë pjesë në të gjitha shkollat e vendit, pasi sic tha ai nxënësit duhet të vetëdijesohen për abortet apo edhe për sëmundjet e transmetueshme. “Jetojmë në një shoqeri partarikale dhe duhet të jemi korrekt me vetëveten.
Keni me u munduar me vite dhe nuk do të mundeni për nxierrum statistika pasi janë dy mënyra që parandalojnë ketë, mentaliteti i femrave pasi vendosin të tjerët për ta dhe zgjedhën metoda të papërshtatshme si dhe ligji në vend. Në repartin ku unë punojë ku bëhet ndërprerja e shtatzanisë që nuk janë zhvilliar mirëpo pavarësisht kësaj ne kemi marrë vendim nga ana jonë më vulë të blehet që mos të keqpërdoret. Rastet e keqpërdorimit janë të skajshme. Sa i përket legjislacioni tani është në rregull dhe po funksionin shumë më mirë. Abortet ilegale ndodhin në gjitha vendet e botës. Legjislacioni i ri është në amandetim dhe disa gjëra duhet të ndalohen me ligj. Nëse nuk ka edukatë seksuale në shkolla atëherë e kemi të pamundur të mësohet për abortet e po ashtu për sëmundjet transmetuese”, tha ai.
